เกณฑ์การคัดเลือกผู้ได้รับสิทธิโครงการบ้านเอื้ออาทรกับความสามารถในการผ่อนชำระหนี้เพื่อที่อยู่อาศัย : กรณีศึกษา ลูกค้าโครงการบ้านเอื้ออาทร บางโฉลง 1 จังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

รัฐบาล พ.ต.ท. ทักษิณ ชินวัตร มอบหมายให้การเคหะฯ จัดสร้างที่อยู่อาศัยให้แก่ผู้มีรายได้น้อย ที่มีรายได้ครัวเรือนต่อเดือนไม่เกิน 15,000 บาท (ณ ปี 2546) คือ โครงการบ้านเอื้ออาทร จำนวน 601,727 หน่วย ภายในระยะเวลา 5 ปี (พ.ศ. 2546-2550) โดยในช่วง 5 ปีแรกกำหนดอัตราดอกเบี้ยคงที่ 4-6% หลังจาก 5 ปีใช้อัตราดอกเบี้ยลอยตัว วิทยานิพนธ์นี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาที่มาของเกณฑ์ที่ใช้ในการคัดเลือกผู้ได้รับสิทธิโครงการบ้านเอื้ออาทร และศึกษาความสามารถในการผ่อนชำระหนี้เพื่อที่อยู่อาศัยของผู้ได้รับสิทธิให้เข้าอยู่อาศัยในโครงการบ้านเอื้ออาทร โดยผู้วิจัยได้เลือกผู้อยู่อาศัยในโครงการบ้านเอื้ออาทร บางโฉลง 1 จังหวัดสมุทรปราการ เป็นกรณีศึกษา กลุ่มประชากรที่ศึกษาคือ ผู้อยู่อาศัยในโครงการบ้านเอื้ออาทร บางโฉลง 1 จำนวน 836 หน่วย โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบเจาะลึกด้วยแบบสัมภาษณ์ที่มีโครงสร้าง ได้กลุ่มตัวอย่าง 58 ราย (20% ของกลุ่มประชากรเป้าหมาย) และสุ่มตัวอย่างตามวิธีการสุ่มแบบบังเอิญ ผลการศึกษาพบว่า 1. กลุ่มตัวอย่างประมาณครึ่งหนึ่งมีรายได้ครัวเรือนต่อเดือนมากกว่า 18,000 บาท (รายได้ ณ ปี 2549) โดยรายได้ดังกล่าวได้คำนวณรวมรายได้จากอาชีพเสริมและรายได้ของผู้อยู่อาศัยร่วมกับผู้ได้รับสิทธิด้วย 2. กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่มีความสามารถในการชำระหนี้ตามเงื่อนไขการผ่อนชำระของโครงการบ้านเอื้ออาทรปัจจุบัน เนื่องจากเงินงวดในช่วง 5 ปีแรก เป็นจำนวนเงินงวดที่น้อยกว่าเงินงวดที่คำนวณตามเงื่อนไขปกติของ ธนาคารอาคารสงเคราะห์ แต่เมื่อครบกำหนดการเช่าซื้อกับการเคหะฯ 5 ปี ซึ่งเงินงวดจะปรับเพิ่มขึ้นตามอัตราดอกเบี้ยลอยตัว (MRR – 0.5%) กลุ่มตัวอย่างประมาณ 1 ใน 4 มีแนวโน้มจะไม่มีความสามารถ ในการชำระหนี้ เนื่องจากเงินงวดที่จะปรับเพิ่มขึ้นตามอัตราดอกเบี้ยลอยตัว มีจำนวนมากกว่าจำนวนเงินออมต่อเดือนในปัจจุบันของกลุ่มตัวอย่างดังกล่าว ข้อเสนอแนะจากการศึกษาคือ 1. การคำนวณรายได้ของผู้ได้รับสิทธิควรพิจารณารายได้จากอาชีพเสริมและรายได้ของผู้อยู่อาศัยร่วมกับผู้ได้รับสิทธิประกอบด้วย เพื่อคัดเลือกผู้ได้รับสิทธิซึ่งเป็นผู้มีรายได้น้อยที่ควรได้รับการอุดหนุนด้านที่อยู่อาศัยตรงตามเป้าหมายของโครงการ 2. การเคหะฯ ควรร่วมมือกับ ธนาคารอาคารสงเคราะห์ ในการให้ความรู้เกี่ยวกับการสร้างวินัยทางการเงินและการวางแผนการออมเพื่อซื้อที่อยู่อาศัยแก่ผู้ได้รับสิทธิ เพื่อกระตุ้นให้ผู้ได้รับสิทธิมีการวางแผนการออมเพื่อซื้อที่อยู่อาศัย ซึ่งจะทำให้ ผู้ได้รับสิทธิมีความสามารถในการผ่อนชำระหนี้ตามเงื่อนไขการผ่อนชำระของโครงการบ้านเอื้ออาทรในอนาคตเพิ่มมากขึ้น และเนื่องจากการศึกษานี้เลือกศึกษาเฉพาะผู้อยู่อาศัยในโครงการบ้านเอื้ออาทร บางโฉลง 1 จ. สมุทรปราการ หากมีการขยายการศึกษาไปยังโครงการบ้านเอื้ออาทรโครงการอื่นๆ จะทำให้ได้รับข้อมูลที่ครบถ้วนมากขึ้น เพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงเกณฑ์การคัดเลือก ผู้ได้รับสิทธิโครงการบ้านเอื้ออาทร และเป็นข้อเสนอแนะแก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินนโยบายที่อยู่อาศัยสำหรับผู้มีรายได้น้อยโครงการอื่นๆ ต่อไป