แนวทางการปรับปรุงการรับรู้เชิงทัศน์ของวัดในเมืองเชียงใหม่

Abstract

ศึกษาคตินิยมในการสร้างวัดสำคัญของเมืองเชียงใหม่ โดยเฉพาะในด้านการรับรู้เชิงทัศน์ของวัดใน 5 ลักษณะ ผ่านการวิเคราะห์ 7 วัดกรณีศึกษาในรายละเอียด เพื่อเสนอแนะแนวทางการปรับปรุงด้านการออกแบบชุมชนเมืองที่เหมาะสม ผลการศึกษาพบว่า พบปัญหาที่คล้ายคลึงกันในด้านการรับรู้เชิงทัศน์ของวัดในเมืองเชียงใหม่ กล่าวคือ การพัฒนาโครงข่ายทางสัญจรและการใช้ประโยชน์ที่ดินในเมืองเชียงใหม่นั้น โดยมากละเลยและไม่ส่งเสริมการรับรู้เชิงทัศน์ของวัด การพัฒนามวลอาคารในเมืองที่มีความหนาแน่นและขนาดที่ใหญ่มากขึ้น ตลอดจนการสร้างอาคารสูงบดบังมุมมอง และทำให้พื้นที่ว่างในเมืองมีน้อยลง มาตรการในการรักษาภูมิทัศน์ เพื่อเน้นการรับรู้เชิงทัศน์ไม่ดีเพียงพอ รวมทั้งมาตรการทางกฎหมายที่มีในปัจจุบันยังไม่สอดคล้อง และไม่สามารถนำมาปฏิบัติให้เป็นรูปธรรมได้จริง แนวทางการออกแบบชุมชนเมืองที่จะส่งเสริมการปรับปรุงการรับรู้เชิงทัศน์ของวัดในเมืองเชียงใหม่ สรุปได้ดังนี้คือ 1) สำหรับวัดบนดอย ต้องคำนึงถึงการปรับปรุงคุณภาพของช่องมองจากถนนสายสำคัญ และการควบคุมความสูงของสภาพแวดล้อมในพื้นที่ขอบเขตการมอง (view cone) ให้สอดคล้องกับการมองจากองศาในมุมเงยในพื้นที่สาธารณะต่างๆ ที่สำคัญในเมือง 2) สำหรับวัดศูนย์กลางเมือง ต้องคำนึงถึงความสูงที่เหมาะสมของสภาพแวดล้อม การปรับปรุงภูมิทัศน์ของช่องมองถนนสายสำคัญ เพื่อเปิดมุมมองให้เห็นองค์ประกอบสำคัญของวัด 3) สำหรับวัดแกนเมือง ต้องคำนึงถึงการปรับปรุงภูมิทัศน์ของช่องมองถนนสายสำคัญโดยเฉพาะในแนวแกน 4) สำหรับวัดหัวข่วง ต้องคำนึงถึงการสร้างการเชื่อมต่อด้านมุมมองของวัดและพื้นที่ข่วงหลวงที่สำคัญ และ 5) สำหรับวัดป่า ต้องคำนึงถึงการพรางวัดและสภาพแวดล้อมโดยรอบตามชัยภูมิที่เหมาะสม