ความต้องการสินเชื่อที่อยู่อาศัยสำหรับผู้มีรายได้น้อย : กรณีศึกษากลุ่มผู้บริโภคสินเชื่อที่อยู่อาศัยในโครงการบ้านเอื้ออาทร

Abstract

ศึกษาความต้องการสินเชื่อเพื่อที่อยู่อาศัย (Post finance) สำหรับกลุ่มผู้มีรายได้น้อย โดยใช้กรณีศึกษากลุ่มผู้บริโภคที่ซื้อที่อยู่อาศัยโครงการบ้านเอื้ออาทร ผู้วิจัยได้เลือกกลุ่มตัวอย่างจาก 6 โครงการที่ตั้งอยู่ในเขตกรุงเทพ และปริมณฑล จำนวน 333 ตัวอย่าง ใช้วิธีการสัมภาษณ์จากแบบสอบถามแบบที่มีโครงสร้าง ผลการศึกษาสรุปได้ดังนี้ 1. ผู้ซื้อบ้านเอื้ออาทร 90% มีอายุระหว่าง 26-45 ปี มีระดับการศึกษาสูงกว่ามัธยมต้น 65% และเกินกว่าครึ่งหนึ่งมีลักษณะอาชีพที่มีรายได้ประจำ ด้านระดับรายได้พบว่า ส่วนใหญ่ 63% มีรายได้ 15,000-25,000 บาทต่อเดือน ขณะที่การอยู่อาศัยในปัจจุบัน เป็นการเช่ามากถึง 89% และต้องการซื้อบ้านโดยผ่อนชำระกับธนาคาร โดยผู้ซื้อถึง 72% ที่จ่ายค่าเช่าสูงกว่า 2,400 บาท ซึ่งเป็นอัตราที่เทียบเท่ากับค่าผ่อนชำระค่าบ้าน สะท้อนให้เห็นถึงการมีรายได้ที่สามารถรองรับภาระค่างวดผ่อนชำระได้ในระดับหนึ่ง ผู้ซื้อส่วนใหญ่ใช้รายได้เพื่อดำรงชีวิตประจำวัน จึงไม่ได้มีการวางแผนการเงินและมีเงินออมน้อย 2. ในเรื่องความต้องการสินเชื่อ กลุ่มตัวอย่างให้ความสำคัญเรียงลำดับดังนี้ 1. อัตราดอกเบี้ยต่ำ 4-6% ต่อปี 2. วงเงินกู้สูงสุด 384,000 บาท 3. การอนุมัติวงเงินกู้ได้ง่าย 4. จำนวนเงินงวดต่ำกว่า 2,400 บาท และ 5. ระยะเวลากู้สูงสุด 30 ปี และต้องการที่จะกู้กับธนาคารอาคารสงเคราะห์ 91% เพราะเป็นธนาคารเพื่อที่อยู่อาศัยโดยตรงและธนาคารออมสิน 27% แต่ในทางปฎิบัติผู้บริโภคกลุ่มนี้ไม่มีสิทธิในการที่จะเลือกลักษณะสินเชื่อดังกล่าวได้ โดยเฉพาะเรื่องดอกเบี้ยที่ต้องเป็นไปตามที่ธนาคารกำหนด เนื่องจากสถาบันการเงินมีข้อจำกัดในเรื่องดอกเบี้ยที่ต้องเปลี่ยนแปลงตามกลไกของตลาด และต้นทุนในการดำเนินงานต่างๆ รวมถึงปัจจุบันมีธนาคารภาครัฐรองรับการให้สินเชื่อเพียง 2 แห่ง ขาดการสนับสนุนจากธนาคารพาณิชย์ ที่สำคัญแม้ว่าผู้ที่มีรายได้ 15,000-25,000 บาท จะมีความสามารถในการชำระหนี้สูงถึง 85% ซึ่งถือได้ว่ามีคุณสมบัติตามหลักเกณฑ์การพิจารณาสินเชื่อของธนาคารพาณิชย์ทั่วไป แต่ความเป็นไปได้ในเรื่องการให้สินเชื่อกับกลุ่มนี้นั้นจะเกิดขึ้นได้ ในกรณีที่ภาครัฐร่วมค้ำประกัน และรับซื้อคืนลูกหนี้ที่ผิดนัดชำระหนี้ในช่วงระยะเวลาหนึ่ง ข้อเสนอแนะในการศึกษาครั้งนี้คือ 1. จากที่ผู้บริโภคส่วนใหญ่มีรายได้ที่ไม่ได้สอดคล้องกับการกำหนดรายได้ต่อครัวเรือนในการจองซื้อโครงการ ดังนั้นจึงควรศึกษาการกำหนดรายได้ขั้นต่ำแทน เพื่อที่จะได้สะท้อนถึงความสามารถชำระหนี้ที่แท้จริง ที่จะช่วยหาแนวทางที่เหมาะสมว่า ผู้บริโภคกลุ่มใดเหมาะสมกับรูปแบบการผ่อนชำระกับธนาคาร และกลุ่มที่จะต้องสนับสนุนการมีที่อยู่อาศัยโดยการให้เช่าระยะยาว 2. ภาครัฐควรให้การช่วยเหลือในลักษณะให้เงินอุดหนุนดอกเบี้ยจ่ายบางส่วนในช่วงระยะเวลาหนึ่ง เพื่อสร้างความคุ้นเคยกับการผ่อนชำระเนื่องจากผู้บริโภคให้ความสำคัญกับดอกเบี้ยที่สุด และ 3. การศึกษาแนวทางการอุดหนุนภาระดอกเบี้ยจ่ายในช่วงแรก จำนวน 80,000 บาท ซึ่งสามารถรองรับภาระได้นานประมาณ 4 ปี แทนการอุดหนุนค่าก่อสร้าง ที่จะช่วยสร้างความน่าเชื่อถือให้กับธนาคารภาครัฐ และธนาคารพาณิชย์ที่ให้สินเชื่อ และเห็นถึงวินัยทางการเงิน พร้อมทั้งสร้างความรู้สึกถึงความเป็นเจ้าของทรัพย์สินที่สร้างขึ้นมา