ต้นทุนและผลตอบแทนจากการลงทุนในการผลิตเห็ดหูหนู เห็ดนางรม เห็ดนางฟ้า และเห็ดเป๋าฮื้อเพื่อการค้า

Abstract

เห็ดเป็นพืชผักที่มีความสำคัญมากชนิดหนึ่ง ในระยะแรกมนุษย์เราอาศัยเก็บเห็ดชนิดต่างๆ ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ แต่ต่อมาด้วยความพยายามของมนุษย์ในการคิดค้นเทคนิควิธีการเพาะทำให้สามารถเพาะเห็ดเพื่อบริโภคเองได้หลายชนิด จนกระทั่งถึงปัจจุบัน วิทยาการเกี่ยวกับการเพาะเห็ดได้เจริญก้าวหน้ามากขึ้น จนเป็นเหตุให้มีการเพาะเห็ดต่างๆ เพื่อการค้า เช่น เห็ดหูหนู เห็ดฟาง เห็ดเป๋าฮื้อ และเห็ดนางรม เป็นต้น สำหรับประเทศไทยมีการผลิตเห็ดหูหนู เห็ดนางรม เห็ดนงฟ้า และ เห็ดเป๋าฮื้อกันอย่างแพร่หลาย ผู้เขียนจึงเห็นว่าสมควรที่จะได้มีการศึกษาถึงสภาพการผลิต ต้นทุนและผลตอบแทนจากการลงทุนผลิตเห็ดเหล่านี้ เพื่อใช้เป็นข้อมูลสำหรับการตัดสินใจของนักลงทุน และเพื่อเป็นแนวทางประกอบการวางแผนของรัฐบาลที่จะให้การสนับสนุน ส่งเสริม หรือช่วยแก้ปัญหาต่างๆ เพื่อช่วยทำให้การผลิตเห็ดในประเทศไทยเจริญก้าวหน้ามากยิ่งขึ้นไปอีกในอนาคต การศึกษาครั้งนี้กระทำโดยผู้เขียนร่วมกับเจ้าหน้าที่ของกรมวิชาการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ออกสัมภาษณ์ผู้ผลิตเห็ดหูหนู เห็ดนางรม เห็ดนางฟ้า และเห็ดเป๋าฮื้อเพื่อการค้าในเขตกรุงเทพมหานครและจังหวัดใกล้เคียง ได้แก่ สมุทรสาคร สมุทรปราการ และนครปฐม พร้อมทั้งศึกษาจากเอกสารและรายงานต่างๆ ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ผลจากการศึกษาปรากฏว่า 1 ในการผลิตหัวเชื้อเห็ดในเมล็ดธัญพืชชนิดละ 1,000 ขวดต่อรุ่น ในปีหนึ่งทำการผลิต 12 รุ่น โดยใช้เงินทุนเริ่มแรก 26,800 บาท ต้นทุนการผลิตหัวเชื้อเห็ดเท่ากับ 2.24 บาทต่อขวด สำหรับในกิจกรรมการผลิตก้อนเชื้อเห็ดชนิดละ 1,000 ถุงต่อรุ่น ในปีหนึ่งทำการผลิต 15 รุ่น ใช้เงินลงทุนเริ่มแรก 36,800 บาท ต้นทุนการผลิตก้อนเชื้อเห็ดหูหนูถึงละ 1.65 บาท เห็ดนางรมและเห็ดนางฟ้าถุงละ 1.53 บาท และเห็ดเป๋าฮื้อถุงละ 1.56 บาท ส่วนในกิจการเพาะดอกเห็ดในถุงวัสดุหมักชนิดละ 1,000 ถุงต่อรุ่น โดยซื้อก้อนเชื้อมาเปิดออกเองทั้ง 4 ชนิดในปีหนึ่งเพาะเห็ดหูหนู 6 รุ่น เพาะเห็ดนางรม 7 รุ่น เพาะเห็ดนางฟ้า 5 รุ่น และเพาะเห็ดเป๋าฮื้อ 4 รุ่น ใช้เงินลงทุนเริ่มแรก 25,880 บาท ต้นทุนการเพาะเห็ดหูหนูเท่ากับ 10.84 บาทต่อกิโลกรัม เห็ดนางรมเท่ากับ 11.19 บาทต่อกิโลกรัม เห็ดนางฟ้าเท่ากับ 12.32 บาทต่อกิโลกรัม และเห็ดเป๋าฮื้อเท่ากับ 17.59 บาทต่อกิโลกรัม 2. การวิเคราะห์ผลตอบแทนจากการลงทุนในกิจกรรมแต่ละประเภทได้ผลว่า การผลิต เห็ดหูหนู เห็ดนางรม เห็ดนางฟ้า และเห็ดเป๋าฮื้อเพื่อการค้า เป็นกิจการที่สมควรจะลงทุน โดยให้ผลตอบแทนดังนี้ การผลิตหัวเชื้อเห็ด อัตราผลตอบแทนค่าขาย 12% อัตราการตอบแทนเงินทุน 81.68% ระยะเวลาคืนทุน 1 ปี 3 เดือน การผลิตก้อนเชื้อเห็ด อัตราผลตอบแทนค่าขาย 10.47% อัตราการตอบแทนเงินทุน 46.48% ระยะเวลาคืนทุน 2 ปี 2 เดือน การเพาะดอกเห็ด อัตราผลตอบแทนค่าขาย 14% อัตราการตอบแทนเงินทุน 80.06% ระยะเวลาคืนทุน 1 ปี 3 เดือน 3 . การลงทุนผลิตหัวเชื้อเห็ดและการเพาะดอกเห็ดเป็นกิจกรรมที่หน้าสนใจลงทุนกว่าการผลิตก้อนเชื้อเห็ด เพราะมีอัตราผลตอบแทนค่าขาย อัตราผลตอบแทนเงินลงทุน และระยะเวลาการคืนทุนที่ดีกว่า แต่เนื่องจากผลิตหัวเชื้อมีข้อจำกัดมากกว่าการเพาะเห็ด ทั้งในด้านการผลิตและการจำหน่าย ดังนั้นจึงสรุปได้ว่า การเพาะดอกเห็ดเป็นกิจกรรมที่จะสมควรจะลงทุนมากที่สุด แต่ยังไรก็ตามผู้ผลิตเห็ดหูหนู เห็ดนางรม เห็ดนางฟ้า และเห็ดเป๋าฮื้อเพื่อการค้าย่อมจะต้องประสบกับปัญหาและอุปสรรคหลายประการ ที่สำคัญได้แก่ ปัญหาด้านการผลิต การตลาดและการแข่งขัน ปัญหาเกี่ยวกับแหล่งเงินทุนที่หาได้ยาก การไม่ได้รับความร่วมมือและสนับสนุนอย่างจริงจัง และการร่วมกลุ่มของผู้ผลิตที่ไม่มั่นคงพอ จึงขอเสนอแนะให้รัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องเข้าช่วยเหลือ โดยการเผยแพร่ความรู้ด้านวิชาการเกี่ยวกับการผลิต การจัดหาตลาด รวมทั้งช่วยจัดหาแหล่งเงินทุนให้เพียงพอ และให้การสนับสนุนอย่างจริงจังในทุกๆ ด้าน