ปัจจัยที่ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงอัตราส่วนพื้นที่ปกคลุมอาคารต่อพื้นดินในย่านศูนย์กลางพาณิชยกรรมกรุงเทพมหานคร

Abstract

งานวิจัยนี้ศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงของอัตราส่วนพื้นที่ปกคลุมอาคารต่อพื้นที่ดิน และศึกษาความเหมาะสมของข้อกำหนดที่บังคับใช้ควบคุมความหนาแน่นของผังเมืองรวมที่บังคับใช้ในปัจจุบัน โดยครอบคลุมปัจจัยทางด้านกายภาพและด้านกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับการควบคุมพื้นที่คลุมดิน พื้นที่ว่าง และการกำหนดระยะถอยร่นหรือแนวห่างของอาคาร พื้นที่ศึกษาคือเขตบางรัก ในพื้นที่มีประโยชน์ที่ดินประเภทพาณิชยกรรม (พ.5-6) บริเวณนี้ถูกกำหนดให้พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นศูนย์พาณิชยกรรมหลัก และได้เลือกประชากรศึกษา คืออาคารขนาดใหญ่พิเศษ จากการศึกษาพบว่าอาคารส่วนใหญ่จะเกาะกลุ่มอยู่บนถนนสายหลัก มีทำเลที่ตั้งที่มีการเข้าถึงได้สะดวก แปลงที่ดินที่ใช้ในการก่อสร้างมีขนาดใหญ่ เมื่อเปรียบเทียบกับฐานข้อมูลทางกายภาพในอดีต พบว่าค่าอัตราส่วนพื้นที่คลุมดิน ได้เพิ่มขึ้นจากอดีต เนื่องจากการก่อสร้างอาคารในเวลาต่อมาส่วนมากจะเกิดขึ้นบริเวณที่ที่ดินเดิมเป็นที่โล่งว่างติดเส้นทางคมนาคมสายหลักเป็นส่วนใหญ่ รองลงมาก็เป็นกรณีที่มีการพัฒนาที่ดินบนพื้นที่อยู่อาศัยเดิม ซึ่งมีแปลงที่ดินเดิมขนาดใหญ่และทำเลเหมาะแก่การลงทุนสร้างอาคารพาณิชย์ ในส่วนมาตรการทางด้านกฎหมายที่เกี่ยวข้อง พบว่าแม้ว่าได้มีการออกกฎหมายบังคับใช้ในช่วงเวลาที่มีการสร้างอาคารกลุ่มตัวอย่าง แต่ส่วนใหญ่จะมีการกระทำผิดกฎหมายในการเว้นที่โล่งว่างตามที่กฎหมายกำหนดไว้ เมื่อนำมาวิเคราะห์ร่วมกับปัจจัยทางกายภาพก็แสดงให้เห็นว่าปัจจัยทางกฎหมายไม่ได้เป็นประเด็นสำคัญในการทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของอัตราส่วนพื้นที่ปกคลุมอาคารต่อพื้นที่ดิน