พระพรหมในวรรณคดีบาลี และสันสกฤต

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายสำคัญคือ เพื่อศึกษาประวัติความเป็นมาของพรหมในวรรณคดีบาลี และสันสฤต ตลอดถึงเรื่องราวของพรหมที่ปรากฏอยู่ในวรรณคดีไทย ศิลปกรรมไทย และขนบธรรมเนียมประเพณีไทย เรื่องราวของพรหมมีปรากฏทั้งในศาสนาพราหมณ์และศาสนาพุทธ ตั้งแต่สมัยโบราณจนกระทั่งปัจจุบันคนไทยก็ยังมีความเชื่อ และสนใจเรื่องพรหมอยู่ วิทยานิพนธ์นี้แบ่งออกเป็น 5 บท คือบทที่ 1 เป็นบทนำได้กล่าวถึงความเป็นมาของปัญหา ขอบเขตค้นคว้า และการวิจัย บทที่ 2 กล่าวถึงความคิดเรื่องพรหมในวรรณคดีสันสฤต โดยเริ่มต้นจากพรหมในคัมภีร์ฤคเวท โดยจะกล่าวเฉพาะบทสวดที่เกี่ยวข้องกับความเป็นมาของจักวาล ซึ่งเป็นต้นเค้าความคิดเรื่องพรหมในเวลาต่อมาและอุปนิษัท รวมทั้งกล่าวถึงความคิดเรื่องพรหมในสมัยมหากาพย์และปุราณะ บทที่ 3 กล่าวถึงความคิดเรื่องพรหมในวรรณคดีบาลี ซึ่งแบ่งออกพรหมออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ รูปพรหม และอรูปพรหม ทั้งกำหนดแนวปฏิบัติเพื่อความเป็นพรหมในสถานะนั้นๆ พรหมในวรรณคดีบาลีจึงเป็นชื่อเรียกรวมของเทพ 2 กลุ่ม ซึ่งแตกต่างกันจากความคิดเรื่องพรหมในวรรณคดีสันสฤต ซึ่งมีพรหมแค่องค์เดียว บทที่ 4 กล่าวถึงพรหมในวรรณคดี ศิลปกรรมและขนบธรรมเนียมไทย ส่วนใหญ่เราได้รับจากพระพุทธศาสนา แต่ก็มีบางสิ่งที่เราได้รับอิทธิพลจากศาสนาพราหมณ์ บทที่ 5 เป็นบทสรุป และเสนอแนะ