เปรียบเทียบผลงานของเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ พ.ศ. 2435-2475 (ค.ศ. 1892-1932)

Abstract

การวิจัยนี้มุ่งที่จะค้นคว้าข้อมูลต่างๆ เกี่ยวกับผลงานของเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ แต่ละท่านตั้งแต่ตั้งกระทรวงจนกระทั่งเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชมาเป็นระบอบประชาธิปไตย พ.ศ. 2475 (ค.ศ. 1932) ซึ่งมีส่วนในการพัฒนาประเทศส่วนต่างๆ ในขอบเขตงานของกระทรวงเกษตราธิการ เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบวิวัฒนาการนโยบายและผลงานของกรมต่างๆ ในกระทรวงเกษตราธิการ เนื้อหาของวิทยานิพนธ์นี้มี 7 บท บทนำกล่าวถึงความเป็นมาของปัญหา ความมุ่งหมายในการวิจัย วิธีดำเนินการวิจัย และประโยชน์ที่ได้จากการวิจัยนี้ บทที่สองกล่าวถึงประวัติกระทรวงเกษตราธิการ หน้าที่ของเสนาบดีกรมนาตั้งแต่สมัยสุโขทัยซึ่งวิวัฒนาการมาเรื่อยๆ จนกระทั่งยกฐานะสูงขึ้นเป็นเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ ปัญหาเรื่องหาสถานที่ตั้งกระทรวงเกษตราธิการ และการแบ่งส่วนราชการในกระทรวงเกษตราธิการของเสนาบดีแต่ละสมัย บทที่สามกล่าวถึงประวัติของเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรีและผลงานของท่าน ขณะดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการได้มีการแก้ไขพิกัดอัตราค่าธรรมเนียมค่าที่นาขึ้นใหม่ให้เหมาะสมกับกาลเวลา ร่างและประกาศใช้พระราชบัญญัติการทำเหมืองแร่โดยอาศัยเทียบเคียงกับกฎหมายประเภทเดียวกันนี้กับของต่างประเทศ และจัดการระงับกรณีวิวาทแย่งที่ดินริมคลองรังสิตระหว่างบริษัทขุดคลองแลคูนาสยามและผู้จับจองเก่าให้เป็นที่เรียบร้อย นอกจากนั้นกล่าวถึงงานด้านอื่น เช่น ได้รับแต่งตั้งเป็นอุปทูตไปพร้อมเจ้าพระยาภาสกรวงศ์ เพื่อไปเจรจากับรัฐบาลอังกฤษเรื่องนายนอกซ์ (Mr. Knox) ท้าทายก่อการวิวาทกับรัฐบาลไทยกรณีนายสำอางค์ อมาตยกุล ท่านเคยรับราชการเป็นทหารม้า ทหารราบ แม่ทัพใหญ่ไปปราบปรามโจรฮ่อตามชายแดน ก่อนที่จะได้รับแต่งตั้งเป็นเสนาบดีกระทรวงเกษตรพานิชการ บทที่สี่กล่างถึงประวัติและผลงานของเจ้าพระยาเทเวศรวงศ์วิวัฒน์ ในบทนี้ได้เน้นถึงการทำนาและอุปสรรคของการทำนาพร้อมข้อเสนอแนะแก้ไขปัญหาดังกล่าว การตั้งกรมทะเบียนที่ดินหอทะเบียนที่ดินและกรมเพาะปลูก การขุดและซ่อมคลองทำนบต่างๆ การกำจัดผักตบชวาซึ่งขึ้นหนาแน่นจนคลองตันจนในฤดูทำนาน้ำท่วมก็จะขึ้นทับต้นข้าวตาย กล่าวถึงประวัติของบริษัทขุดคลองแลคูนาสยามตลอดจนงานและอุปสรรคต่างๆ ในการดำเนินงาน บทที่ห้ากล่าวถึงประวัติและพระประวัติกับงานของเจ้าพระยาวงษานุประพัทธ์ และพระเจ้าพี่ยาเธอกรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ในฐานะเสนาบดีกระทรวงเกษตราธิการ ในด้านการส่งเสริมบำรุงการเพาะปลูกโดยเฉพาะอย่างยิ่งข้าว ด้วยการจัดนิทรรศการแสดงกสิกรรมและพานิชการ ณ สระประทุมวัน พิมพ์หนังสือเกี่ยวกับเกษตรกรรมเพื่อเผยแพร่วิชาการด้านนี้ การแก้ไขปัญหาเรื่องข้าวแพง การทำนาไม่ได้ผลเพราะไม่มีการชลประทานที่ดีให้ลุล่วงไปด้วยดี สมเด็จพระเจ้าพี่ยาเธอกรมหลวงราชบุรีดิเรกฤทธิ์ทรงมีบทบาทสำคัญในการร่างพระราชบัญญัติออกโฉนดที่ดินฉบับที่ 1-3 บทที่หกกล่าวถึงประวัติและงานด้านเกษตรของเจ้าพระยาพลเทพและเจ้าพระยาพิชัยญาติ ได้แก่การตัดทอนงบประมาณกระทรวงเกษตราธิการให้เป็นดุลยภาพโดยการจัดส่วนราชการกระทรวงเกษตราธิการใหม่และปลดข้าราชการทั้งไทยและต่างประเทศที่ไม่จำเป็นออก ประกาศงดเก็บเงินค่าใบอนุญาตร่อนหาแร่และงดเก็บค่าธรรมเนียมเหมืองแร่ชั่วคราว เพื่อช่วยเหลือประชาชนที่มีอาชีพทำแร่และหาแร่ เนื่องจากราคาแร่ดีบุกตกต่ำมาก สำหรับเรื่องการทดน้ำ ได้สร้างเขื่อนใหญ่ขึ้นที่ท่าหลวง อำเภอท่าเรือ จังหวัดพระนครศรีอยุธยาตามโครงการป่าสักใต้ ให้ประโยชน์ทางเศรษฐกิจเป็นการขยายเนื้อที่ทำนามากขึ้น ด้านกรมป่าไม้กล่าวถึงวิวัฒนาการของกรมป่าไม้ การแก้ไขปรับปรุงป่าไม้สักให้ดีขึ้นทั้งคุณภาพและปริมาณ โดยอาศัยหลักวิชาและคำแนะนำของที่ปรึกษาชาวต่างประเทศประจำกรมป่าไม้ จัดการบำรุงรักษาเพาะพันธุ์สัตว์น้ำและปรับปรุงบึงบอระเพ็ดเป็นที่สงวนพันธุ์ปลา บทสรุปสุดท้ายคือบทสรุปงานต่างๆ ของกระทรวงเกษตราธิการตั้งแต่ พ.ศ. 2435 -2475 (ค.ศ. 1892 – 1932)