ผลกระทบของการกัดเซาะชายฝั่งทะเลที่มีต่อการเปลี่ยนแปลงของชุมชน กรณีศึกษา ชุมชนบ้านขุนสมุทรจีน จังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลกระทบของการกัดเซาะชายฝั่งทะเลที่มีต่อชุมชนบ้านขุนสมุทรจีน จังหวัดสมุทรปราการ โดยมีการศึกษาการเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่ ได้แก่ การใช้ประโยชน์ที่ดิน สิ่งปลูกสร้าง พื้นที่ที่ถูกกัดเซาะเครื่องมือที่ใช้คือ ระบบสารสนเทศทางภูมิศาสตร์ (GIS) และการศึกษาการเปลี่ยนแปลงสังคม วิถีชีวิตและเศรษฐกิจของชุมชนเครื่องมือที่ใช้ แบบสอบถามและการสัมภาษณ์เชิงลึก จากนั้นนำผลการศึกษาที่ได้มาสรุปผลกระทบของการกัดเซาะชายฝั่งทะเลที่มีต่อชุมชน ผลจากการศึกษาการเปลี่ยนแปลงเชิงพื้นที่สรุปได้ดังนี้ การใช้ประโยชน์ที่ดินพื้นที่ป่าชายเลนได้มีการเปลี่ยนแปลงเป็นพื้นที่เพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ และภายหลังจากการมีเขื่อนสลายกำลังคลื่นได้มีพื้นที่ป่าชายเลนเพิ่มขึ้น 10 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 0.6% สิ่งปลูกสร้างลดลงในทุกๆ ปี มากที่สุดในช่วงปี 2539 ถึง 2545 และพื้นที่ชายฝั่งทะเลที่ถูกกัดเซาะเสียหายทั้งหมด 989 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 60.2% ของพื้นที่ชุมชนในปี พ.ศ. 2517 ส่วนผลสรุปของการศึกษาผลกระทบวิถีชีวิต เศรษฐกิจและสังคม ในส่วนด้านการประกอบอาชีพผู้ที่ยังอาศัยอยู่ในชุมชนบางส่วนมีการเปลี่ยนแปลงอาชีพ แต่ผู้ที่ย้ายถิ่นฐานออกไปจากชุมชนส่วนใหญ่ต้องเปลี่ยนแปลงอาชีพ ด้านการเปลี่ยนแปลงที่อยู่อาศัยโดยส่วนใหญ่ย้ายที่อยู่อาศัย 3-4 ครั้งต่อหนึ่งครัวเรือน มากที่สุดคือ 11 ครั้ง ด้านกรรมสิทธิ์ในที่ดิน ผู้อยู่อาศัยในชุมชนส่วนใหญ่ต้องเช่าที่ดินอยู่อาศัย ด้านการบริการสาธารณะที่ได้รับผลกระทบ คือ โรงเรียน สถานีอนามัย และระบบไฟฟ้า ด้านความสัมพันธ์ของคนในชุมชนและกิจกรรมประเพณีท้องถิ่นไม่ได้รับผลกระทบและในเรื่องของความคงอยู่ของชุมชนในอนาคต ทุกครัวเรือนไม่มีแนวคิดที่จะย้ายออกจากชุมชน เพราะไม่ต้องการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตและไม่มีเงินทุนที่จะย้ายถิ่นฐาน ยกเว้นมีเหตุจำเป็น เช่น การสูญเสียที่อยู่อาศัยและที่ดินทำกินเนื่องจากปัญหาการกัดเซาะชายฝั่ง