ลักษณะเด่นของกาพย์ห่อโคลงและกาพย์เห่เรือ พระนิพนธ์ของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศร

Abstract

วิทยานิพนธ์เรื่องนี้ ผู้วิจัยมุ่งศึกษาพระนิพนธ์ประเภทกาพย์ห่อโคลงและกาพย์เห่เรือของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรโดยละเอียด เพื่อหาลักษณะเด่นและสุนทรียภาพในบทพระนิพนธ์ตลอดจนศึกษาลักษณะนิราศ อันช่วยเสริมให้บทพระนิพนธ์ดังกล่าวได้รับยกย่องให้เป็นวรรณกรรมชั้นเยี่ยม ผู้วิจัยแบ่งวิทยานิพนธ์ออกเป็น 6 บท บทแรกเป็นบทนำ กล่าวถึงเหตุจูงใจที่ทำให้ผู้วิจัยสนใจค้นคว้าและเรียบเรียงวิทยานิพนธ์เรื่องนี้ บทที่สอง กล่าวถึงเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรกับพระนิพนธ์ประเภทกาพย์ห่อโคลงและกาพย์เห่เรือ ช่วงแรกผู้วิจัยกล่าวถึงพระประวัติโดยสังเขป และวิจารณ์ว่าพระนิสัยบางประการมีอิทธิพลต่อบทพระนิพนธ์เพียงไรช่วงที่สองบรรยายความเป็นมาและแผนผังของคำประพันธ์ประเภทกาพย์และโคลง ตลอดตนข้อสันนิษฐานของผู้รู้เกี่ยวกับกาพย์ห่อโคลงและกาพย์เห่เรือ บทที่สาม ว่าด้วยลักษณะนิราศในกาพย์ห่อโคลงและกาพย์เห่เรือ พระนิพนธ์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ผู้วิจัยได้เสนอความเห็นว่า ลักษณะนิราศมีส่วนทำให้พระนิพนธ์ของเจ้าฟ้าธรรมธิเบศรเป็นที่เลื่องลือจับใจผู้อ่านมาทุกสมัย บทที่สี่ว่าด้วยสุนทรียภาพในกาพย์ห่อโคลงและกาพย์เห่เรือ พระนิพนธ์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ผู้วิจัยได้เสนอข้อคิดว่าสุนทรียภาพประการหนึ่งคือ ลักษณะสัมผัสเด่นทั้งประเภทสระและประเภทพยัญชนะในกาพย์และโคลง สุนทรียภาพอีกประการหนึ่ง คือการที่ทรงเลือกสรรคำ สำนวน ตลอดจนโวหารเปรียบเทียบได้เหมาะสม แสดงให้เห็นถึงพระลักษณะพิเศษของพระองค์เอง บทที่ห้าว่าด้วยจินตนาการและอารมณ์สะเทือนใจในกาพย์ห่อโคลงและกาพย์เห่เรือ พระนิพนธ์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ผู้วิจัยเสนอความเห็นว่า ทรงใช้จินตนาการที่ไม่ซับซ้อนแต่ให้อารมณ์สะเทือนอันเนื่องมาจากการที่ผู้อ่านสามารถเข้าถึงพระนิพนธ์ได้อย่างดี บทที่หก เป็นการสรุปงานวิจัยพร้อมข้อเสนอแนะ ในการเขียนวิทยานิพนธ์นี้ ผู้วิจัยมิได้ใช้ทฤษฎีใดทฤษฎีหนึ่งโดยเฉพาะ หากแต่เลือกมาใช้เท่าที่เห็นว่าเหมาะสม และยึดแนวที่พระราชวรวงศ์เธอ กรมหมื่นพิทยาลงกรณทรงเรียกว่าเป็นการ “อ่านละเอียด” โดยเน้นศึกษาจากบทพระนิพนธ์กาพย์ห่อโคลง 2 เรื่องคือ กาพย์ห่อโคลงประพาสธารโศกและกาพย์ห่อโคลงประพาสธารทองแดง และกาพย์เห่เรือ 1 เรื่อง คือ กาพย์เห่เรือ บทพระนิพนธ์เจ้าฟ้าธรรมธิเบศร ตลอดจนศึกษาวรรณคดีเรื่องอื่นๆ ที่เห็นว่าเกี่ยวข้องกับการเขียนวิทยานิพนธ์นี้