บทบาทของเครื่องบันทึกเสียงในการให้โภชนศึกษาแก่มารดาในเขตชนบท ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ

Abstract

โภชนศึกษาเป็นแนวทางสำคัญในการป้องกันและแก้ไขปัญหาโภชนาการ ซึ่งเป็นรากฐานสำคัญต่อสุขภาพและอนามัยของทุกคน แต่เป็นที่น่าเสียดายที่โภชนศึกษาเท่าที่ผ่านมาในประเทศไทยยังไม่ประสบผลสำเร็จเท่าที่ควร การวิจัยครั้งนี้จึงมุ่งที่จะศึกษาหารูปแบบของการให้โภชนศึกษาที่มีประสิทธิภาพแก่มารดาในเขตชนบท ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยการนำบทบาทของเครื่องบันทึกเสียงมาใช้ ผู้วิจัยทำการวัดความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมทางโภชนาการก่อนและหลังการให้โภชนศึกษา พบว่าบทบาทของเครื่องบันทึกเสียงจัดเป็นรูปแบบหนึ่งของการให้โภชนศึกษาที่มีประสิทธิภาพสำหรับมารดาในชนบท ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ โดยสามารถเปลี่ยนแปลงความรู้และทัศนคติด้านโภชนาการอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ นอกจากนั้นยังพบว่าการนำเครื่องบันทึกเสียงไปใช้นั้น ในหมู่บ้านที่มีครัวชุมชน มีการเปลี่ยนแปลงความรู้ดีกว่าหมู่บ้านที่ไม่มีครัวชุมชน ในหมู่บ้านที่สมาชิกมีความกระตือรือร้นต่อกิจกรรมของหมู่บ้านและหมู่บ้านที่มีสมาชิกไม่มีความกระตือรือร้นต่อกิจกรรมของหมู่บ้าน ไม่มีการเปลี่ยนแปลงที่แตกต่างกัน ในหมู่บ้านที่ผู้วิจัยดำเนินการใช้สื่อกับหมู่บ้านที่ชาวบ้านดำเนินการใช้สื่อ ไม่มีการเปลี่ยนแปลงที่แตกต่างกัน วิธีการจัดกลุ่มและเยี่ยมบ้านให้ผลไม่แตกต่างกัน หลังจากให้ข่าวสารไปแล้วมีการถ่ายทอดข่าวสารต่อกันทั้งระหว่างกลุ่ม ภายในกลุ่มและภายนอกกลุ่ม โดยเฉพาะอย่างยิ่งสมาชิกในครอบครัวและเพื่อนบ้าน และสำหรับมารดาที่ได้รับโภชนศึกษา ซึ่งนำเรื่องที่ได้รับฟังไปพูดคุยปรึกษากัน มีการเปลี่ยนแปลงความรู้และทัศนคติด้านโภชนาการดีกว่ามารดาที่ไม่ได้นำเรื่องที่ได้รับฟังไปพูดคุยปรึกษากัน แต่สำหรับพฤติกรรมด้านโภชนาการนั้น ในระยะเวลา ๖ สัปดาห์ บทบาทของเครื่องบันทึกเสียงไม่สามารถก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงได้