การบังคับใช้กฏหมายอาญาโดยกระบวนการยุติธรรมในประเทศไทย

Abstract

เป็นปรากฏการณ์ธรรมดาในสังคมมนุษย์ที่ต้องการเสรีภาพ และสิทธิขั้นพื้นฐานในการดำเนินชีวิต ด้วยเหตุนี้ รัฐจึงดำเนินการให้มีองค์กรต่าง ๆ ที่ทำหน้าที่ปกป้องมนุษย์ในสังคม การดำเนินงานขององค์กรที่เรียกว่า ตำรวจ ก็เพื่อรักษาความสงบสุขของชุมชน ป้องกันอาชญากรรม จับกุมผู้กระทำผิด ดำเนินงานบังคับใช้กฎหมายอาญาให้เป็นไปตามกฎหมาย นอกจานี้ การดำเนินงานของ อัยการ และตุลาการเพื่อป้องกันความอยุติธรรมทั้งมวล ภาระหน้าที่ของหน่วยงานกระบวนการยุติธรรมซึ่งเป็นผู้ใช้กฎหมายอาญานั้น ซับซ้อน และยากลำบาก การพิจารณาการดำเนินงานนั้นมิใช่เป็นการพิจารณาแต่เพียงระบบภายนอกผิวเผินเท่านั้น กลับมาพิจาณาถึงการดำเนินงานของหน่วยงานดังกล่าวในการบังคับใช้กฎหมายอาญา ซึ่งวิทยานิพนธ์ฉบับนี้จะแยกให้เห็นถึงลักษณะงาน ความสอดคล้อง ประสานงาน และประสิทธิภาพในการบังคับใช้กฎหมายอาญาของแต่ละหน่วยงาน ซึ่งมิใช่แต่เพียงเป็นสิ่งยากลำบากในการค้นคว้าเรียงเรียงเท่านั้น แต่ยังคงเป็นเรื่องที่สำคัญอย่างยิ่งอีกด้วย การบังคับใช้กฎหมายอาญาโดยหน่วยงานกระบวนการยุติธรรมทางอาญานั้น มิใช่จะกลางแต่เพียงในแง่ของอุดมการณ์ของหน่วยงานนั้น ๆ เท่านั้น แต่ยังก้าวล่วงไปถึงระบบการดำเนินงานของแต่ละหน่วยงานในการบังคับใช้กฎหมายอาญาอีกด้วย ซึ่งปัญหาที่เกิดขึ้นมิใช่แต่เพียงปัญหาในแง่ของกฎหมาย หากเป็นปัญหาซึ่งเกิดจากการบังคับใช้กฎหมายโดยตรง และข้อความจริงซึ่งสรุปได้จากวิทยานิพนธ์ฉบับนี้ก็คือ จุดมุ่งหมายของการบังคับใช้กฎหมายอาญาของแต่ละหน่วยงานในกระบวนการยุติธรรมนั้น มิได้จำกัดอยู่แต่เพียงจุดมุ่งหมายใดจุดมุ่งหมายหนึ่งเท่านั้น