การรับรู้ทางสายตาและทัศนคติต่อภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรี

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายในการวิเคราะห์และประเมินการรับรู้ทางสายตาและทัศนคติต่อภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรรณบุรีเพื่อก่อให้เกิดความเข้าใจในคุณค่าและความสำคัญของภูมิทัศน์ชนบทอันเป็นแนวทางในการกำหนดนโยบายและการวางแผนจัดการที่เกี่ยวข้องกับภูมิทัศน์ชนบท ในการวิจัยได้ทำการวิเคราะห์หาภาพตัวแทนที่แสดงถึงภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรีจากการแบ่งหน่วยพื้นที่ตามลักษณะภูมิประเทศและลักษณะพืชพรรณ รวมทั้งองค์ประกอบทางภูมิทัศน์ชนบทแบบดั้งเดิมและจากการพัฒนาในปัจจุบัน โดยสรุปภาพตัวแทนได้ทั้งสิ้น 48 ภาพ จากนั้นจึงสร้างแบบสอบถามเพื่อใช้เก็บข้อมูลระดับความสวยและระดับความสอดคล้องกับลักษณะภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรีของภาพตัวแทนด้วยวิธีการให้คะแนนภาพและวิธีการจัดกลุ่มภาพ รวมทั้งข้อมูลด้านทัศนคติต่อภูมิทัศน์ชนบททั่วไปและภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรี และข้อมูลพื้นฐานส่วนบุคคลที่คาดว่าน่าจะมีผลต่อทัศนคติของผู้ตอบแบบสอบถาม โดยแบ่งผู้ตอบแบบสอบถามออกเป็น 4 กลุ่มได้แก่ กลุ่มคนในกรุงเทพมหานคร กลุ่มคนในจังหวัดสุพรรณบุรี กลุ่มคนในจังหวัดอื่นๆ และกลุ่มผู้เชี่ยวชาญในสาขาที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบ จำนวนกลุ่มละ 50 คน รวมทั้งสิ้น 200 คน ข้อมูลที่ได้จากการเก็บข้อมูลแบบสอบถามถูกนำมาวิเคราะห์ทางสถิติ โดยใช้การแจกแจงความถี่ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าสัมประสิทธิ์วัดการกระจาย ค่าไคสแควร์ และ Multi-dimensional Scaling ผลการวิจัยพบว่าภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรีมีลักษณะเป็นทิวทัศน์ของพื้นที่เกษตรกรรมที่หลากหลาย โดยผู้ตอบแบบสอบถามส่วนใหญ่มีความเห็นว่าทิวทัศน์ของท้องทุ่งนาเป็นลักษณะที่สำคัญของภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรี รวมทั้งให้คุณค่าและความสำคัญกับภูมิทัศน์ชนบทในด้านความสวยงามของภูมิทัศน์ที่มีศักยภาพในการท่องเที่ยวและพักผ่อนเป็นหลักด้วย นอกจากนี้ยังพบว่าระดับความสวยและระดับความสอดคล้องกับลักษณะภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรีของภาพตัวแทนนั้นมีความสอดคล้องกัน โดยมิติทางภูมิทัศน์ที่มีผลต่อระดับความสวยของภาพตัวแทนได้แก่ ระดับความสอดคล้องกับลักษณะภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรี ลักษณะสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติ ความน่าอยู่ ความโดดเด่นขององค์ประกอบในภูมิทัศน์ และบรรยากาศที่มีความเขียวชอุ่ม ส่วนมิติทางภูมิทัศน์ที่มีผลต่อระดับความสอดคล้องกับลักษณะภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรีของภาพตัวแทนได้แก่ ลักษณะสภาพแวดล้อมที่เป็นธรรมชาติ ความอุดมสมบูรณ์ รูปแบบของสิ่งก่อสร้างหรือสถาปัตยกรรมแบบดั้งเดิม และภาพลักษณ์หรือเอกลักษณ์ของจังหวัดสุพรรณบุรี พื้นฐานส่วนบุคคลที่มีผลต่อการให้ค่าระดับความสวยและระดับความสอดคล้องกับลักษณะภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรีนั้นค่อนข้างสอดคล้องกัน โดยมีอาชีพ อายุและภูมิลำเนาเป็นพื้นฐานส่วนบุคคลที่สำคัญต่อการให้ค่าระดับดังกล่าว ส่วนเพศและรายได้นั้นไม่ค่อยมีผลต่อการให้ค่าระดับดังกล่าวมากนัก และสามารถแบ่งกลุ่มลักษณะทัศนคติของบุคคลที่มีต่อภูมิทัศน์ชนบทจังหวัดสุพรรณบุรีออกได้เป็น 3 กลุ่มได้แก่ กลุ่มผู้ชื่นชอบด้านความสวยงามของภูมิทัศน์ชนบท กลุ่มผู้ให้ความสำคัญกับภูมิทัศน์ชนบทในด้านประโยชน์ใช้สอย และกลุ่มผู้ไม่ชื่นชอบและไม่เล็งเห็นความสำคัญของภูมิทัศน์ชนบท