วิเคราะห์วาทกรรมกรณีอุบัติเหตุรังสีโคบอลด์ 60

Abstract

การศึกษาวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวาทกรรมกรณีอุบัติเหตุรังสีโคบอลต์60 โดยวิเคราะห์จากกระบวนการในการสร้างอัตลักษณ์ (identity) และความหมาย(significance) ให้กับตัวบท(Text) และภาคปฏิบัติการวาทกรรม (Discursive Practices) ที่ส่งผลให้ตัวบทเด่นชัดตามบริบทสังคมขณะนั้น รูปแบบของงานวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้วิธีการวิจัยแบบวิเคราะห์เนื้อหา และการวิเคราะห์วาทกรรม รวมถึงการศึกษาจากเอกสาร กลุ่มตัวอย่างที่ใช้เป็นแหล่งข้อมูลประเภทเอกสาร รวบรวมจากหนังสือพิมพ์ บทความและเอกสารทางวิชาการที่เกี่ยวข้องกับอุบัติเหตุรังสีโคบอลต์ 60 เป็นจำนวนทั้งสิ้น 217 ฉบับ และสัมภาษณ์บุคลากรจากกลุ่มสื่อ, สำนักงานพลังงานปรมาณูเพื่อสันติ, ผู้เสียหาย, บริษัท กมลสุโกศล อิเลคทริก จำกัดและNGOs รวม 8 คน ผลการวิจัยพบว่า วาทกรรมสื่อนำเสนอด้วยวิธีการขยายดีกรีของความรุนแรง ใช้ภาษาที่เร้าใจ หวือหวา สร้างอารมณ์ความแตกตื่นหรือความเวทนาสงสารให้แก่สาธารณชน แต่ไม่ได้สร้างความตระหนักและเข้าใจในปัญหาหรือสถานการณ์ทางสิ่งแวดล้อมนั้นอย่างถ่องแท้ ประเด็นที่สื่อนิยมนำเสนอคือเรื่องความเดือดร้อนของประชาชนและการสูญเสียทรัพยากรธรรมชาติ นำไปสู่ประเด็นของความขัดแย้งของกลุ่มต่างๆ การรับผิดชอบยังคงให้ผลทางบวกแก่ฝ่ายที่มีอำนาจต่อรองมากกว่า ขณะที่มาตรการเอาผิดที่ยังขึ้นกับกระบวนการทางกฎหมาย ภาระจึงตกอยู่แก่ผู้เสียหายเพราะยังคงไม่มีกลไกใดที่กำหนดให้รัฐต้องปฏิบัติการทันทีต่อเรื่องลักษณะเช่นนี้ เช่นเดียวกับที่ยังไม่มีแรงกดดันใดจะทำให้บริษัทเอกชนที่สร้างความเสียหายต่อสาธารณะต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ทั้งนี้เพราะข้อจำกัดในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งข้อมูลของทางราชการส่วนใหญ่ยังถูกกำหนดให้เป็นความลับ แม้ว่าจะไม่มีกฎหมายระบุไว้ชัดเจนในลักษณะที่กีดกั้นประชาชนจากการรับรู้ข้อมูลข่าวสารแต่ระเบียบปฏิบัติภายในของระบบราชการก็เป็นอุปสรรคสำคัญที่จำกัดสิทธิของสื่อมวลชนในการเปิดเผยข้อมูลข่าวสารบางส่วน และสิทธิในการเข้าถึงข้อมูลข่าวสารของประชาชนในสังคมไทยด้วย