การประเมินหลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง คณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อวิเคราะห์และประเมินหลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง ซึ่งเป็นหลักสูตรการศึกษาอบรมระยะสั้นของคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล โดยใช้โมเดลซิป (CIPP Model) เป็นรูปแบบในการวางแผนการประเมิน ทั้งนี้การประเมินหลักสูตรในปัจจัยต่าง ๆ ผู้วิจัยใช้ข้อมูลจากหลักสูตรในปีการศึกษา 2523 ทั้งสาขาการพยาบาลกุมารเวชศาสตร์ (โรคติดเชื้อ) และสาขาการพยาบาลโรคหัวใจและทรวงอก กลุ่มตัวอย่างประชากรได้แก่ คณาจารย์ผู้สอน 51 คน ผู้เข้ารับการอบรม 57 คน ผู้บังคับบัญชาของผู้เข้ารับการอบรม 57 คน และคณะกรรมการดำเนินงานหลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทาง จำนวน 8 คน เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์อย่างไม่เป็นทางการ รวมทั้งใช้แบบสอบถามซึ่งผู้วิจัยสร้างขึ้นเองเป็นเครื่องมือในการเก็บข้อมูล วิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธี วิเคราะห์เนื้อเรื่อง หาค่ามัชฌิมเลขคณิต หาค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่าที ผลการประเมินสรุปได้ดังนี้ 1. ผลการประเมินสภาวะแวดล้อม 1.1 การประเมินจุดมุ่งหมายของหลักสูตร พบว่า จุดมุ่งหมายทั่วไปของหลักสูตรมีลักษณะของจุดมุ่งหมายที่ดี และสอดคล้องกับปรัชญาการศึกษาของคณะพยาบาลศาสตร์และวัตถุประสงค์เฉพาะแต่ละสาขาวิชา 1.2 การประเมินเนื้อหาสาระของหลักสูตร พบว่า เนื้อหาสาระมีความเหมาะสมและสอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของหลักสูตร แต่อย่างไรก็ตามเนื้อหาสาระแต่ละส่วนก็ยังมีความซ้ำซ้อนกันอยู่บ้าง ซึ่งควรต้องมีการพิจารณาปรับปรุง 2. ผลการประเมินปัจจัยเบื้องต้น 2.1 การประเมินปัจจัยด้านผู้เข้ารับการอบรม พบว่า หลักเกณฑ์คุณสมบัติของผู้สมัครเข้ารับการอบรมตามที่หลักสูตรกำหนดไว้ เป็นหลักเกณฑ์คุณสมบัติที่เหมาะสมและผู้เข้ารับการอบรมก็มีคุณสมบัติครบถ้วนตามเกณฑ์ดังกล่าว อย่างไรก็ตามแม้ว่าผลสรุปซึ่งแสดงว่าเกณฑ์คุณสมบัตินี้เหมาะสมดีแล้วก็ตาม ก็ยังคงมีจุดอ่อนอยู่เล็กน้อยในส่วนที่มิได้มีการกำหนดแน่ชัดในเรื่องประสบการณ์การปฏิบัติการพยาบาลเกี่ยวข้องกับแขนงวิชาที่อบรมซึ่งควรพิจารณาปรับปรุงหรือแก้ไข เพื่อบ่งชี้เกณฑ์ส่วนนี้ให้ชัดเจนขึ้น 2.2 การประเมินปัจจัยด้านบุคลากร พบว่า หลักสูตรฯ มีบุคลากรทั้งในด้านคณะกรรมการและคณาจารย์ผู้สอนเหมาะสมดีแล้ว 2.3 การประเมินปัจจัยด้านอุปกรณ์ และสิ่งแวดล้อมประกอบการเรียนการสอนอุปกรณ์ต่าง ๆ มีเพียงพอที่จะเอื้ออำนวยความสะดวกในการเรียนการสอน แต่ก็ยังมีบริการบางส่วนที่ควรปรับปรุงให้ดีขึ้น เช่น เรื่องห้องสมุด เป็นต้น 2.4 การประเมินปัจจัยด้านการวางแผนการดำเนินงานตลอดหลักสูตร พบว่าคณะกรรมการดำเนินงานหลักสูตร ได้มีการวางแผนการดำเนินงานตลอดการอบรมไว้อย่างมีระเบียบ 3. ผลการประเมินกระบวนการ พบว่า การดำเนินการหลักสูตรโดยทั่วไปเป็นไปอย่างมีระเบียบแบบแผน โดยเฉพาะในด้านการเรียนการสอนเป็นไปโดยราบรื่น และเป็นที่พอใจของผู้เข้ารับการอบรม แต่ก็ยังมีบริการในด้านสวัสดิการต่าง ๆ บางประการที่ผู้เข้ารับการอบรมแสดงความคิดเห็นว่าควรปรับปรุงให้ดีขึ้น 4. ผลการประเมินผลิตผล พบว่า ผลิตผล คือผู้สำเร็จการอบรม เป็นผู้มีความรู้ทางวิชาการ และมีประสิทธิภาพในการปฏิบัติการพยาบาลเฉพาะทาง จากผลสรุปดังกล่าว จะเห็นได้ว่า แม้จะมีบางส่วนในองค์ประกอบต่าง ๆ ของหลักสูตรที่ควรจะต้องมีการพิจารณาปรับปรุงให้มีคุณภาพ และให้เหมาะสมมากขึ้นก็ตาม แต่โดยส่วนรวมแล้วจะพบว่า หลักสูตรการพยาบาลเฉพาะทางนี้ดำเนินไปด้วยความราบรื่นและเป็นที่พอใจของผู้เข้ารับการอบรม และอาจารย์ผู้สอน และได้ผลผลิตบรรลุตามวัตถุประสงค์