การฟื้นฟูแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง เทศบาลนครราชสีมา

Abstract

การศึกษาในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 1) ศึกษาสภาพการตั้งถิ่นฐาน และการใช้ประโยชน์จากแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง ในเขตเทศบาลนครนครราชสีมา 2) ศึกษาวิเคราะห์สภาพความเสื่อมโทรมของแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง 3) เสนอแนะการฟื้นฟูแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง เพื่อสภาพแวดล้อมที่ดีของเทศบาลนครนครราชสีมา และเพื่อรองรับการพัฒนาเมืองในอนาคต ด้วยวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลการตั้งถิ่นฐาน การใช้ประโยชน์จากแหล่งน้ำธรรมชาติ การใช้ประโยชน์ที่ดิน สภาพทางเศรษฐกิจ ข้อมูลประชากร การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน การบริหารจัดการเมืองและการรวมกลุ่มทางสังคม จากหน่วยงานของรัฐและจากเอกสารทางวิชาการ ข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่ศึกษาจากแผนที่ภาพถ่ายทางอากาศ และจากการสำรวจภาคสนาม จากการศึกษา พบว่า แหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคองมีการนำมาใช้ประโยชน์ ทั้งเป็นแหล่งน้ำดิบเพื่อการผลิตน้ำประปา เป็นแหล่งน้ำเพื่อการเกษตรกรรม เป็นแหล่งน้ำเพื่อเพาะพันธุ์สัตว์น้ำ เป็นแหล่งรองรับน้ำทิ้งน้ำเสียและสิ่งปฏิกูลต่างๆ จากชุมชน กิจกรรมการใช้ประโยชน์ที่ดินบริเวณแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง ที่มีความสัมพันธ์ต่อการระบายน้ำทิ้งและน้ำเสีย ที่ทำให้แหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคองเสื่อมคุณภาพลง ส่วนใหญ่มาจากแหล่งที่พักอาศัย สถานที่ราชการ สถานศึกษา โรงพยาบาล โรงงานอุตสาหกรรม ตลาดสด โรงฆ่าสัตว์ รวมถึงการตั้งถิ่นฐานใกล้บริเวณแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง และการตั้งบ้านเรือนรุกล้ำริมฝั่งแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง น้ำทิ้งและน้ำเสียบางส่วนจะไหลลงสู่ท่อระบายน้ำละนำไปบำบัดที่ระบบบำบัดน้ำเสีย อีกส่วนหนึ่งจะระบายลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคองโดยตรง ทำให้คุณภาพน้ำเสื่อมโทรมลงจัดอยู่ในระดับ 5 ของมาตรฐานแหล่งน้ำผิวดิน คือ ไม่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการอุปโภคและบริโภคได้ สาเหตุที่ทำให้แหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคองเกิดความเสื่อมโทรม ได้แก่ 1) เกิดจากการเพิ่มขึ้นของปริมาณน้ำทิ้งและน้ำเสียจากกิจกรรมการใช้ประโยชน์ที่ดินประเภทต่างๆ ที่มีความหนาแน่นในพื้นที่สูง 2) การที่ไม่มีระบบรวมและระบบบำบัดน้ำเสียในบางพื้นที่ และระบบรวบรวมละระบบบำบัดน้ำเสียที่มีอยู่ไม่ครอบคลุม ไม่มีประสิทธิภาพที่ดีพอต่อการรองรับปริมาณน้ำเสียที่มีจำนวนมาก 3) การตั้งบ้านเรือนที่รุกล้ำริมฝั่งแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง ทำให้เกิดการระบายน้ำทิ้งและน้ำเสียและสิ่งปฏิกูลต่างๆ ลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติโดยตรง 4) สาเหตุอื่นๆ ได้แก่ การใช้สารเคมีในการเกษตร แล้วถูกชะล้างลงสู่แหล่งน้ำ ทำให้สารเคมีปนเปื้อนลงสู่แหล่งน้ำ การทิ้งขยะมูลฝอยและสิ่งปฏิกูลต่างๆ ลงสู่แหล่งน้ำ และการเกิดของวัชพืชตามธรรมชาติในแหล่งน้ำ ดังนั้นข้อเสนอแนะแนวทางการฟื้นฟูแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง จึงจำเป็นต้องมีการก่อสร้างและปรับปรุงระบบรวบรวมน้ำเสียและระบบบำบัดน้ำเสียในพื้นที่ เพื่อให้มีประสิทธิภาพในการรองรับปริมาณน้ำทิ้งและน้ำเสียที่มีจำนวนเพิ่มขึ้น รวมทั้งการกำหนดพื้นที่ในการพัฒนาให้เหมาะสม ที่จะไม่มีผลกระทบต่อแหล่งน้ำธรรมชาติลำตะคอง ตลอดจนปรับปรุงแนวทางในการบังคับใช้ข้อบังคับที่มีอยู่ ให้มีความสอดคล้องกับการพัฒนาเมืองในอนาคต