วิวัฒนาการและรูปแบบการตั้งถิ่นฐานของเมืองที่พึ่งพาบกและพึ่งพาน้ำ : กรณีศึกษาเทศบาลนครปากเกร็ดและเกาะเกร็ด

Abstract

การศึกษานี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการตั้งถิ่นฐาน อันเกิดจากการบุกรุกของกระบวนการพัฒนาเมืองที่พึ่งพาบกเข้าไปในพื้นที่การตั้งถิ่นฐานของชุมชนที่พึ่งพาน้ำในบริเวณเขตเทศบาลนครปากเกร็ดและเกาะเกร็ด เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการตั้งถิ่นฐานเมืองที่พึ่งพาบกกับชุมชนพึ่งพาน้ำ และเสนอแนะแนวทางในการพัฒนาพื้นที่เมืองและชุมชนอันเกิดจากปฏิสัมพันธ์กันของรูปแบบการตั้งถิ่นฐานที่พึ่งพาบกและพึ่งพาน้ำ จากการศึกษาพบว่า รูปแบบการตั้งถิ่นฐานของพื้นที่เมืองที่พึ่งพาบกในเขตเทศบาลนครปากเกร็ดกับพื้นที่ชุมชนที่พึ่งพาน้ำในเกาะเกร็ดมีการเปลี่ยนแปลงไปตามการพัฒนาเมือง ทั้งทางด้านกายภาพ เศรษฐกิจ และสังคม แต่ชุมชนพึ่งพาน้ำมีการพัฒนาทางด้านระบบสาธารณูปโภคสาธารณูปการ ทำให้ชุมชนได้รับความสะดวกสบายมากขึ้น และชุมชนที่พึ่งพาน้ำบริเวณเกาะเกร็ดยังคงรักษาวัฒนธรรมวิถีชีวิตเก่าแก่ของชุมชนไว้แม้จะมีการปรับเปลี่ยนรูปแบบการตั้งถิ่นฐานให้มีความทันสมัย และนำสิ่งอำนวยความสะดวกจากเมืองมาใช้ในชุมชน และจากการพัฒนาเมืองที่พึ่งพาบกเข้าไปในพื้นที่ชุมชนพึ่งพาน้ำ ทำให้เกิดความสัมพันธ์ระหว่างพื้นที่ทั้งสอง ซึ่งเกิดจากการมีปฏิสัมพันธ์ในด้านการคมนาคมขนส่ง การประกอบอาชีพ การค้าและบริการและการท่องเที่ยว ผลจากการศึกษา ทำให้ทราบถึงกระบวนการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการตั้งถิ่นฐานและสภาพชุมชนที่เปลี่ยนแปลงไปตามการพัฒนาความเจริญ กาลเวลา ระยะทาง และการเข้าถึงที่สามารถติดต่อได้ทั้งผู้คนในชุมชนและผู้คนภายนอก และความสัมพันธ์ของพื้นที่เมืองที่พึ่งพาบกและชุมชนที่พึ่งพาน้ำที่เกิดปฏิสัมพันธ์กันโดยมีคนเป็นผู้ทำให้เกิดปฏิสัมพันธ์ และสามารถนำมาวิเคราะห์เพื่อเสนอแนะแนวทางในการพัฒนาพื้นที่เมืองและชุมชนโดนการพัฒนานั้นต้องสอดคล้องกับสภาพสังคมและวัฒนธรรมที่มีอยู่ในชุมชน โดยการสนับสนุนของทางราชการและการร่วมมือกันในชุมชน เพื่อให้เกิดความเหมาะสมกับสภาพเมืองที่พึ่งพาบกและชุมชนที่พึ่งพาน้ำ ให้ดำเนินอยู่และเป็นชุมชนที่เข้มแข็งต่อไปในอนาคต