อหิงสาในความคิดของมหาตมะคานธี

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีจุดประสงค์จะศึกษาอหิงสาในความคิดของมหาตมะคานธี ซึ่งเน้นหลักอหิงสาแทนความรุนแรง งานวิจัยนี้เสนอพื้นฐานความคิดทางเมตาฟิลิกซ์เกี่ยวกับสัตยะและอหิงสา สัตยะคือสิ่งสัมบูรณ์ซึ่งเป็นต้นเค้าแห่งอำนาจและเหตุผลแห่งความมีอยู่ของอัตถิภาวะ ไม่มีสิ่งใดที่มีอยู่ในสัจจภาพนอกจากสัตยะ คานธีให้คำจำกัดความว่าสัตยะ คือพระเจ้ามากกว่าที่จะกล่าวว่าพระเจ้าคือสัตยะ ในฐานะสัตยะเป็นแก่นศีลธรรม มนุษย์ก็เป็นตัวแทนทางศีลธรรมที่พยายามแสวงหาสัตยะ การอุทิศตนเพื่อสัตยะจึงเป็นเหตุผลเดียวสำหรับอัตถิภาวะของมนุษย์ ในทางปฏิบัติคานธียึดหลักอหิงสา ในเชิงปฏิฐานอหิงสาหมายถึงความรักอันยิ่งใหญ่ เชิงปฏิเสธหมายถึงการไม่ทำร้ายสิ่งมีชีวิตโดยทางกาย หรือใจ สัตยะและอหิงสามีความสัมพันธ์เสมือนหนึ่งด้าน 2 ด้านของเหรียญอันเดียวกัน อหิงสาเป็นวิธีการสัตยะเป็นจุดสุดท้าย แม้สัตยะจะเป็นสิ่งสูงสุดแต่ในทางปฏิบัติอหิงสาก็มีความสำคัญกว่าและเป็นวิถีทางในการเข้าถึงสัตยะ จากพื้นฐานเมตาฟิสกซ์ดังกล่าวคานธีนำหลักอหิงสามาใช้ในทางการเมืองและสังคม การเมืองและศาสนาเป็นสิ่งที่แยกออกจากกันไม่ได้และการเมืองที่แยกออกจากศาสนาจะปราศจากความหมาย คานธีนำหลักอหิงสามาใช้เป็นหลักการแห่งความเชื่อและนโยบาย อีกทั้งนำมาใช้ในขอบเขตทางการเมืองและสังคม ซึ่งในการวิจัยได้แยกออกเป็น 3 ประเภท คือ อหิงสากับชีวิตส่วนตัว อหิงสากับชีวิตบุคคลภายในชาติและอหิงสากับชีวิตบุคคลในระดับนานาชาติ การวิจัยนี้ทำให้ได้ทราบแน่ชัดว่า คานธียอมรับว่าสัตยะสัมบูรณ์และอหิงสาสมบูรณ์เป็นสิ่งที่มนุษย์ในภาวะของชีวิตระดับโลกียะไม่อาจเข้าถึงได้ ในด้านจริยธรรมคานธีถือหลักอหิงสาเป็นหลักการสูงสุด แต่ในทางปฏิบัติก็ยอมรับว่าความรุนแรงเป็นสิ่งไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ คานธีจึงถือเจตนาของผู้กระทำเป็นมาตรการหรือหลักเกณฑ์ในการตัดสิน ความดี ชั่ว ถูก ผิด อหิงสาเป็นวิธีการที่ดีที่สุดในการเผชิญกับเหตุการณ์เฉพาะหน้าหรือความรุนแรงของฝ่ายตรงข้าม แต่ในกรณีที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ คานธีก็เสนอแนะให้ใช้วิธีการรุนแรงแทนวิธีการขี้ขลาด ในทางการเมืองคานธีนำอหิงสาเป็นวิธีการต่อต้านผู้ปกครองที่ไม่เป็นธรรม แม้ในบางครั้งจะประสบความล้มเหลวแต่คานธีก็ยึดมั่นในหลักการไม่รุนแรงกลับมาศึกษา วิเคราะห์จุดบกพร่องเพื่อแก้ไข และทดสอบใหม่ในครั้งต่อไป อหิงสาจึงเป็นวิธีการต่อสู้ที่ดำเนินไปอย่างมีแบบแผน ขั้นตอน ระเบียบวินัยภายใต้ผู้นำที่มีประสิทธิภาพด้วยวิธีการดังกล่าวคานธีจึงประสบความสำเร็จในการนำประเทศอินเดียไปสู่ความเป็นเอกราชจากอังกฤษในที่สุด