การวิเคราะห์พัฒนาการขบวนการนิสิตนักศึกษา

Abstract

วัตถุประสงค์ของการวิจัย 1) ศึกษาการเคลื่อนไหวของนิสิตนักศึกษาที่เกิดขึ้นก่อนปี พ.ศ. 2507 เพื่อเป็นพื้นฐานสร้างความเข้าใจบทบาทของนิสิตนักศึกษาที่มีต่อสังคมในสมัยต่อๆ มา 2) ศึกษาสาเหตุและปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการรวมตัวของนิสิตนักศึกษา ซึ่งมีบทบาทในฐานะกลุ่มผู้นำนิสิตนักศึกษาระหว่าง พ.ศ. 2507-2526 อันจะนำไปสู่ความเข้าใจในพัฒนาการของความคิดทางสังคมของผู้นำนิสิตนักศึกษา ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการกำหนดบทบาทของนิสิตนักศึกษา 3) ศึกษาการดำเนินงานและกิจกรรมซึ่งกลุ่มนำของนิสิตนักศึกษาใช้ในการเคลื่อนไหวเพื่อให้ได้รับความร่วมมือและสนับสนุนจากนิสิตนักศึกษาทั่วไป และเสนอความคิดเห็นเกี่ยวกับปัญหาที่เกิดขึ้นในขบวนการนิสิตนักศึกษา วิธีดำเนินการวิจัย ดำเนินการวิจัยตามระเบียบวิธีวิจัยเชิงประวัติศาสตร์ Historical Methods โดยจะศึกษาและรวบรวมข้อมูลจากหนังสือทางด้านการศึกษาและสังคมศาสตร์ วิทยานิพนธ์ วารสาร ระเบียบ คำสั่งต่างๆ ของทางราชการ เพื่อนำมาวิเคราะห์และเรียบเรียงเป็นวิทยานิพนธ์ สรุปการผลการวิจัย 1) การเคลื่อนไหวของนิสิตนักศึกษายุคแรกนั้น เป็นการเคลื่อนไหวเพื่อพิทักษ์ความถูกต้องและความยุติธรรมเรียกร้องสันติภาพ โดยมีคณะกรรมการนักศึกษาเป็นองค์กรนำในการเคลื่อนไหว โดยได้รับอิทธิพลทางด้านความคิดทางสังคมจากกลุ่มก้าวหน้าในวงการหนังสือและวรรณกรรมยุคนั้น รูปแบบของการเคลื่อนไหวนั้นนอกจากจะใช้การชุมนุม การประท้วง การเดินขบวน แล้วยังมีการเคลื่อนไหวทางด้านแนวคิดใหม่ๆ โดยเฉพาะแนวความคิดสังคมนิยม สำหรับความคิดทางสังคมนั้น มีการเรียกร้องให้นิสิตนักศึกษาออกไปรับใช้สังคมภายหลังสำเร็จการศึกษา และเป็นครั้งแรกที่มีความพยายามจะก่อตั้งองค์กรนิสิตนักศึกษาระหว่างสถาบัน 2) องค์กรนำของนิสิตนักศึกษามี 2 ลักษณะ คือ แบบเป็นทางการ และไม่เป็นทางการ ซึ่งมีบทบาทควบคู่กันมาเสมอ แบบเป็นทางการ ก็คือ คณะกรรมการองค์การนิสิตนักศึกษา ซึ่งเป็นองค์กรนำระดับสถาบัน และศูนย์กลางนิสิตนักศึกษา องค์การนิสิตนักศึกษา 20 สถาบัน, และสหพันธ์นิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นองค์กรนำระดับขบวนการในแต่ละยุคสมัยตามลำดับ สำหรับกลุ่มที่ไม่เป็นทางการ คือ กลุ่มอิสระ ซึ่งยุคแรกเป็นการรวมตัวของนิสิตนักศึกษาต่างสถาบันที่สนใจ ปรัชญา วรรณกรรม และปัญหาสังคม มีลักษณะแปลกแยก แสวงหา ปฏิเสธอำนาจ ในยุคต่อมาเป็นการรวมตัวของนิสิตนักศึกษาภายในสถาบันที่สนใจปัญหาสังคมและการเมือง มีลักษณะกร้าวแกร่ง และแสวงหาอำนาจมากขึ้น กลุ่มอิสระนับว่ามีบทบาทสำคัญในการสร้างขบวนการนิสิตนักศึกษาไทย 3) ความขัดแย้งขององค์กรทั้งสองประเภทเกิดขึ้นจากแนวความคิดที่แตกต่างกันและการมองยุทธศาสตร์ ยุทธวิธีต่างกัน จนกระทั่งได้มีการแยกตัวของกลุ่มอิสระตั้งเป็น “สหพันธ์นักศึกษาอิสระแห่งประเทศไทย” ในปี พ.ศ. 2515 และตั้ง “สหพันธ์นักศึกษาเสรีแห่งประเทศไทย” ในปี พ.ศ. 2516 แต่องค์กรทั้งสองสามารถรวมตัวอย่างเป็นเอกภาพทั่วทั้งขบวนการในปี พ.ศ. 2518-2519 โดยรับอิทธิพลทางความคิดบางส่วนจากพรรคคอมมิวนิสต์แห่งประเทศไทย 4) ปัจจัยทั้งภายในและภายนอกมหาวิทยาลัยมีผลต่อการเติบโตของขบวนการนิสิต นักศึกษา การจำกัดอิสระและเสรีภาพ ความไร้สาระของงานกิจกรรม การขาดแคลน บรรยากาศทางวิชาการ และความสัมพันธ์ที่ห่างเหินกันของอาจารย์กับนิสิตนักศึกษา เป็นแรงผลักดันให้นิสิตนักศึกษาออกไปแสวงหาภายนอกสถาบัน โดยมีนักวิชาการ กลุ่มก้าวหน้าทางความคิดเป็นผู้เกื้อหนุนให้แนวความคิดพัฒนาไปมากขึ้น และการเรียนรู้สภาพที่เป็นจริงของปัญหาในชนบทและปัญหาสังคมเมือง ตลอดจนระบบปกครองแบบเผด็จการ เป็นตัวเร่งให้นิสิตนักศึกษาแสวงหาทางออกให้กับสังคม สิ่งเหล่านี้ก่อรูปเป็นความคิดที่ทำให้นิสิตนักศึกษาต้องการมีบทบาททางสังคมและการเมืองมากยิ่งขึ้น 5) ภายหลังการปราบปรามในเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2516 นิสิตนักศึกษาที่มีความคิดก้าวหน้าได้กลับมามีบทบาทอีกครั้งหนึ่ง สามารถก่อตั้งองค์การนิสิตนักศึกษา สภานิสิต นักศึกษา และพรรคของนิสิตนักศึกษาได้สำเร็จ แต่เนื่องจากอิทธิพลความคิดของพรรคคอมมิวนิสต์ที่ยังหลงเหลืออยู่ ประกอบกับความหวาดกลัวจากการถูกปราบปราม การจัดองค์กรแบบปิดลับและเคร่งครัดในวินัย ทำให้เกิดความขัดแย้งในการปฏิบัติงาน ความด้อยประสบการณ์และสถานการณ์ทางการเมืองที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ทำให้ไม่สามารถสร้างบทบาทให้เป็นที่ยอมรับของนิสิตนักศึกษาได้อย่างแท้จริง 6) กลุ่มก้าวหน้าในขบวนการนิสิตนักศึกษาเริ่มมีปัญหาทางความคิด เมื่อกลุ่มประเทศสังคมนิยมเกิดความขัดแย้ง และแย่งชิงอำนาจกันเอง มีนิสิตนักศึกษาที่เข้าร่วมกับพรรคคอมมิวนิสต์ฯ เดินทางกลับสู่เมืองจำนวนมาก มีการวิพากษ์วิจารณ์แนวความคิดต่างๆ ในขบวนการนิสิตนักศึกษา และทำให้เกิดความแตกต่างในวิธีการมองปัญหา ทิศทางของการเคลื่อนไหว อันเป็นจุดของความแตกแยกในขบวนการนิสิตนักศึกษา 7) การเคลื่อนไหวของนิสิตนักศึกษาระยะหลังเป็นการรวมตัวเฉพาะในสถาบันหรือเพียงไม่กี่สถาบัน จนกระทั่งมีการก่อตั้ง “สหพันธ์นิสิตนักศึกษาแห่งประเทศไทย” ขึ้นในปี พ.ศ. 2527 เป็นองค์กรนำระดับขบวนการ บทบาทของนิสิตนักศึกษาได้เริ่มต้นอย่างเป็นระบบใหม่อีกครั้งหนึ่ง ขบวนการนิสิตนักศึกษานั้น เกิดและเติบโตอย่างมีความสัมพันธ์กับสภาพทางสังคมและสิ่งแวดล้อมในมหาวิทยาลัย ภายในมหาวิทยาลัยนั้น ปัญหาจากการเรียนการสอนบรรยากาศทางวิชาการและงานกิจกรรมนิสิตนักศึกษา เป็นประเด็นสำคัญที่สร้างความไม่พอใจแก่นิสิตนักศึกษาเสมอมา ดังนั้นผู้บริหารควรให้โอกาสนิสิตนักศึกษาได้แสวงหาและพัฒนาตนเองจากงานวิชาการและงานกิจกรรมอย่างเป็นอิสระโดยแท้จริง โดยผู้บริหารควรติดตามความเปลี่ยนแปลงทางความคิด ความต้องการ และความสนใจของนิสิตนักศึกษาอย่างใกล้ชิดผ่านทางงานเขียนหรือกิจกรรมของพวกเขา เพื่อจะได้แก้ไขปัญหาความขัดแย้งต่างๆ ได้อย่างทันท่วงที