ผลของเถ้าลอยลิกไนต์ต่อองค์ประกอบทางเคมีและผลผลิตของหญ้าขน (Bracharia mutica)

Abstract

เถ้าลอยลิกไนต์เป็นผลพลอยได้จากการเผาไหม้ถ่านหินลิกไนต์ในกระบวนการผลิตกระแสไฟฟ้า สามารถนำมาใช้ประโยชน์ทางการเกษตรได้ เนื่องจากในเถ้าลอยลิกไนต์มีธาตุที่จำเป็นต่อการคำรงชีวิตของสัตว์และพืชเป็นปริมาณมาก ขณะเดียวกันก็มีโลหะหนักที่เป็นพิษปนเปื้อนอยู่ด้วย ดังนั้นการศึกษาครั้งนี้จึง มุ่งเน้นที่ผลของการเติมเถ้าลอยลิกไนต์ต่อองค์ประกอบทางเคมีและผลผลิตของหญ้าขน โดยทำการศึกษาวิจัย ในภาคสนามที่แปลงนาเกษตรกร อำเภอบ้านนา จังหวัดนครนายก ด้วยแผนการทดลองแบบ Completely Randomized Design ทำ 3 ซ้ำ ดัดหญ้าขนเป็นจำนวน 3 ครั้ง หนึ่งหน่วยทดลองคือ แปลงขนาด 6x12 เมตร ผลการศึกษาพบว่า การเติมเถ้าลอยลิกไนต์อัตรา 0.25 ตัน/ไร่ มีผลต่อองค์ประกอบทางเคมีของหญ้าขน ดังนี้ ธาตุอาหารหลัก (ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส และโพแทสเซียม) มีปริมาณไม่เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับปุ๋ยเคมี นอกจากนี้การเติมเถ้าลอยลิกไนต์ยังไม่ส่งผลให้ปริมาณธาตุอาหารที่จำเป็นสำหรับสัตว์ (ซีลีเนียม) และธาตุอาหารที่ส่งผลต่อคุณภาพของพืชอาหารสัตว์ (ซิลิกอน) รวมถึงธาตุพิษ (สารหนู) เพิ่มขึ้นในด้านคุณค่าทางอาหารสัตว์ของหญ้าขน พบว่าการเติมเถ้าลอยลิกไนต์ในอัตรา 0.25 ตัน/ไร่ ร่วมกับปุ๋ยเคมี ส่งผลให้ปริมาณโปรตีนในหญ้าขนเพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ สำหรับปริมาณเยื่อใยนั้น พบว่า การเติมเถ้าลอย ลิกไนต์ ปุ๋ยเคมี หรือปูนมาร์ล ส่งผลให้ปริมาณเยื่อใยที่ย่อยได้ยาก (NDF) มีค่ามากกว่า NDF เฉลี่ยในหญ้าขน แต่ เมื่อเติมปุ๋ยเคมีร่วมกับปูนมาร์ลและเถ้าลอยลิกไนต์ ส่งผลให้ปริมาณเยื่อใยที่สัตว์ทุกชนิดไม่สามารถย่อยได้ (ADF) ลดลง ขณะที่ปริมาณที่เยื่อใยที่สัตว์กระเพาะรวมย่อยได้ (เฮมิเซลลูโลส) เพิ่มขึ้น กล่าวได้ว่า การเติมเถ้าลอยลิกไนต์อัตรา 0.25 ตัน/ไร่, ส่งผลให้องค์ประกอบทางเคมี (ธาตุอาหารหลัก ธาตุอาหารที่จำเป็นสำหรับสัตว์ ธาตุที่ส่งผลต่อคุณภาพของพืชอาหารสัตว์ และธาตุพิษ) รวมทั้งผลผลิตในหญ้าขน มีปริมาณไม่เพิ่มขึ้นอย่างมีนัยสำคัญ แต่อิทธิพลที่ส่งผลต่อองค์ประกอบทางเคมีและผลผลิตของหญ้าขนคือการ เติมเถ้าลอยลิกไนต์ร่วมกับปุ๋ยเคมีหรือการตัดในครั้งที่ 3