การเก็บส่วยในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น (พ.ศ. 2325-2411)

Abstract

การวิจัยนี้เป็นการวิเคราะห์การเก็บส่วยในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น (พ.ศ. 2325-2411) ซึ่งเป็นระยะที่มีความสำคัญเพราะประเทศไทยเริ่มมีการติดต่อกับชาติตะวันตกอีกครั้งหนึ่งภายหลังที่สภาพเศรษฐกิจของไทยได้ทรุดโทรมลงไปภายหลังการเสียกรุงศรีอยุธยาครั้งที่ 2 (พ.ศ. 2310) สิ่งที่นำมาพิจารณาสัมพันธ์กับการวิเคราะห์การเก็บส่วนก็คือสภาพความเป็นอยู่ของประชาชนที่เป็นผลสะท้อนของการปรับปรุงการเก็บส่วยของรัฐบาลเพื่อเป็นการแก้ปัญหาทางเศรษฐกิจ และความพยายามของรัฐบาลในการที่จะใช้ระบบการเก็บส่วยเป็นเครื่องมือในการควบคุมชาวจีนในประเทศไทย ผลการวิจัยนี้แสดงให้เห็นถึงวิธีการแก้ปัญหาทางด้านเศรษฐกิจในอดีตของรัฐบาลและผลสะท้อนที่มีต่อประชาชน รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงระบบการเก็บส่วยอันเป็นผลเนื่องมาจากการติดต่อกับชาวตะวันตก แม้ว่าระบบการเก็บส่วยจะมีส่วนช่วยแก้ปัญหาทางด้านเศรษฐกิจในสมัยนั้นได้แต่รัฐบาลก็มิได้นำเอารายได้ส่วนนั้นไปใช้ให้เกิดประโยชน์ในด้านการวางรากฐานของการพัฒนาทางด้านเศรษฐกิจในอนาคตแต่อย่างใด จึงก่อให้เกิดปฏิกริยาทั้งภายในและภายนอกประเทศจนในที่สุดระบบการเก็บส่วนที่ถูกยกเลิกไป ในทัศนะของผู้วิจัย การฟื้นฟูทางด้านเศรษฐกิจในสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้นจะมีส่วนสำคัญต่อการพัฒนาทางด้านเศรษฐกิจในสมัยต่อมามากกว่านี้หากรัฐบาลได้นำเอาเงินรายได้ที่เกิดจากระบบการเก็บส่วนนั้นมาใช้ให้เกิดประโยชน์ในทางการวางรากฐานทางด้านการพัฒนาเศรษฐกิจให้มากกว่านี้ การวิจัยนี้จึงควรจะเป็นประโยชน์สำหรับการศึกษาและพิจารณาถึงการพัฒนาเศรษฐกิจของประเทศไทยในระยะหลังต่อมา