อำนาจสอบสวนของพนักงานศุลกากร

Abstract

อาชญากรรมทางเศรษฐกิจ (Economic Crime) ในรูปแบบของการกระทำความผิดเกี่ยวกับการทุจริตเบียดบังค่าภาษีศุลกากร เป็นการกระทำผิดที่ก่อให้เกิดความเสียหายแก่รัฐอย่างมหาศาลในการจัดเก็บรายได้ของรัฐ อีกทั้งก่อให้เกิดความไม่เป็นธรรมกับผู้ประกอบการที่สุจริตซึ่งอาชญากรรมผู้กระทำผิดมักจะอาศัยการเป็นผู้มีความรู้ ความชำนาญในวิชาชีพของตนเป็นหนทางนำไปสู่การกระทำผิดนั้น ซึ่งรัฐควรต้องมีมาตรการอย่างหนึ่งอย่างใดในการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมประเภทนี้ ผลจากการวิจัยพบว่าสาเหตุหนึ่งที่ทำให้การบริหารงานภาษีศุลกากรยังไม่บรรลุตามเจตนารมย์ของกฎหมาย ก็คือ กระบวนการในการดำเนินคดีศุลกากรในชั้นสอบสวนฟ้องร้อง เพื่อดำเนินคดีอาญากับผู้ต้องหาในคดีศุลกากรนั้น กฎหมายศุลกากรยังมิได้เอื้ออำนวยให้พนักงานเจ้าหน้าที่ศุลกากรมิอำนาจในการสอบสวนคดีอาญาที่เป็นความผิดตามกฎหมายศุลกากร เป็นเหตุให้กระบวนการยุติธรรมในการดำเนินคดีศุลกากรต้องล่าช้าและขาดประสิทธิภาพอีกทั้งมิได้เป็นไปตามหลักสากลในส่วนที่เกี่ยวกับการสอบสวนฟ้องร้อง ซึ่งจากการศึกษาพบว่าในต่างประเทศนั้นยังมีบทบัญญัติของกฎหมายให้ความสำคัญในการดำเนินคดีอาญาทางศุลกากรไว้เป็นพิเศษและมีเจ้าหน้าที่ศุลกากรเป็นผู้รับผิดชอบในการดำเนินคดีโดยเฉพาะ ทั้งในขั้นตอนของการสืบสวน สอบสวนตลอดจนฟ้องร้องคดีต่อศาล โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการสอบสวนคดีศุลกากรนั้นบางประเทศจะตั้งเป็นหน่วยงานสอบสวนพิเศษและเจ้าหน้าที่ศุลกากรจะเป็นผู้มีอำนาจและหน้าที่สอบสวนความผิดดังกล่าว โดยอยู่ภายใต้การควบคุมของพนักงานอัยการเป็นผลให้การดำเนินคดีศุลกากรเป็นไปอย่างรวดเร็วและสามารถลงโทษผู้กระทำผิดได้อย่างมีประสิทธิภาพ ดังนั้นจึงควรที่จะพิจารณาแก้ไขตัวบทกฎหมายเพื่อให้พนักงานเจ้าหน้าที่ศุลกากรเป็นผู้มีอำนาจและหน้าที่ในการสอบสวนคดีอาญาที่เป็นความผิดตามกฎหมายศุลกากรโดยเฉพาะ และให้ถือว่าการสอบสวนดังกล่าวเป็นการสอบสวนประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ทั้งนี้โดยอยู่ภายใต้การควบคุมของพนักงานอัยการโดยตรง การแก้ไขปัญหากฎหมายดังกล่าวจะทำให้กระบวนการยุติธรรมทางศุลกากรเป็นไปโดยรวดเร็วและมีประสิทธิภาพอีกทั้งก่อให้เกิดประโยชน์แก่รัฐในการบริหารงานจัดเก็บภาษีอีกด้วย นอกจากนี้แล้ว กฎ ระเบียบ หรือข้อบังคับที่มิได้เป็นประโยชน์ต่อการบริหารงานของรัฐเกี่ยวกับการบริหารงานภาษีอากรนั้นควรจะได้มีการพิจารณายกเลิกหรือแก้ไขให้เหมาะสมกับสภาพของเศรษฐกิจ สังคม และข่าวสารที่มีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว