พัฒนาการของสถานีวิทยุเอเซียเสรี

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงประวัติความเป็นมา พัฒนาการทั้งในด้านโครงสร้างและบทบาทหน้าที่ของสถานีวิทยุเอเชียเสรี ปัจจัยที่มีผลต่อการกำหนดลักษณะการดำเนินงานและการนำเสนอเนื้อหาสารของสถานีวิทยุเอเชียเสรี ตลอดจนศึกษาการเปลี่ยนแปลงและแนวโน้มของสถานีวิทยุเอเชียเสรีในอนาคต ผลการวิจัยพบว่า การกำเนิดของสถานีวิทยุเอเชียนั้นมีสาเหตุมาจากสถานการณ์ทางการเมืองระหว่างประเทศในขณะนั้นที่เรียกว่ายุคสงครามเย็น โดยมีวัตถุประสงค์แรกเริ่มเพื่อเป็นกระบอกเสียงของรัฐบาลไทยในการป้องกันภัยคุกคามของลัทธิคอมมิวนิสต์กับเผยแพร่ความดีงามของระบอบประชาธิปไตย ต่อมาเมื่อสงครามเย็นได้ยุติลงซึ่งส่งผลให้สถานการณ์ความตึงเครียดทางการเมืองระหว่างประเทศไทยกับประเทศเพื่อนบ้านอินโดจีนหมดสิ้นไปด้วย แต่ความสำคัญของเอเชียเสรีก็ยังคงมีอยู่โดยมีวัตถุประสงค์ในปัจจุบันที่ต้องตอบสนองต่อนโยบายด้านการต่างประเทศของรัฐบาลไทย โดยเฉพาะที่เป็นการส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างประเทศไทยกับประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ในฐานะที่สถานีวิทยุเอเชียเสรีเป็นสถานีวิทยุกระจายเสียงระหว่างประเทศของทางราชการที่สังกัดอยู่กับกรมสารนิเทศ กระทรวงการต่างประเทศ ทำให้บทบาทหน้าที่ของสถานีเป็นไปเพื่อการเป็นทูตสาธารณะ กระจกสังคม ให้การศึกษา การเสริมสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ การเป็นตัวแทน การประสานสัมพันธ์และการให้ความร่วมมือ ซึ่งเป็นบทบาทหน้าที่ที่เพิ่มเติมจากอดีตที่มีแต่เพียงการให้ข้อมูลข่าวสาร การชักจูงโน้มน้าวใจและการสร้างภาพพจน์ จากการวิเคราะห์เนื้อหารายการข่าวของสถานีวิทยุเอเชียเสรีพบว่า ในอดีตได้มีการนำเสนอเนื้อหาข่าวประเภทการเมืองระหว่างประเทศเป็นสำคัญ แต่ปัจจุบันได้เปลี่ยนแปลงไปโดยมีปริมาณเนื้อหาข่าวประเภทความสัมพันธ์ระหว่างประเทศมากเป็นอันดับหนึ่ง ข่าวเศรษฐกิจและการเมืองระหว่างประเทศเป็นอันดับรองลงมา โดยมีปัจจัยที่มีผลต่อการกำหนดลักษณะการดำเนินงานและการนำเสนอเนื้อหาสารของสถานีอยู่ 4 ประการ คือ ระบบการดำเนินงานขององค์กร การเปลี่ยนแปลงของสถานการณ์ทางการเมืองระหว่างประเทศ นโยบายต่างประเทศของรัฐบาลไทยและกลุ่มผู้ฟังเป้าหมาย สำหรับแนวโน้มของสถานีวิทยุเอเชียเสรีในอนาคตนั้นขึ้นอยู่กับแผนการปรับปรุงงานของสถานีเป็นสำคัญ