กระบวนการตรวจสอบกันเองระหว่างหนังสือพิมพ์รายวัน ในช่วงปี พ.ศ.2537 ถึง พ.ศ.2539

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทำความเข้าใจบทบาทและกระบวนการตรวจสอบกันเองระหว่างหนังสือพิมพ์รายวันภาษาไทย ในช่วงระยะเวลา 3 ปี (พ.ศ. 2537-พ.ศ. 2539) ซึ่งเป็นช่วงที่เกิดปรากฏการณ์ตรวจสอบกันเองระหว่างหนังสือพิมพ์ค่อนข้างชัดเจน และเพื่อทราบถึงเหตุผลของการเข้าและไม่เข้าสู่กระบวนการตรวจสอบกันเองของหนังสือพิมพ์ ผลการวิจัยพบว่า ในการตรวจสอบกันเองระหว่างหนังสือพิมพ์รายวันส่วนใหญ่ จะเป็นเรื่องของความผิดพลาด และความไม่ถูกต้องในเนื้อหาที่หนังสือพิมพ์ฉบับที่ถูกตรวจสอบนำเสนอ โดยลักษระเนื้อหาส่วนใหญ่จะปรากฏในรูปของข่าว ที่มีการแก้ไขเพิ่มเติมความถูกต้องในเนื้อหาของหนังสือพิมพ์ฉบับที่ถูกตรวจสอบ หรือวิพากษ์วิจารณ์ ด้วยภาษาที่เรียบง่ายตามรูปแบบของการเขียนข่าว และในการยุติการตรวจสอบกันเองซึ่งส่วนใหญ่จะหยุดไปเฉย ๆ โดยมีเงื่อนไขมาจากการที่หนังสือพิมพ์ฉบับที่ถูกตรวจสอบเปลี่ยนแปลงท่าที หรือ ยุติการนำเสนอไปก่อน สำหรับเหตุผลที่หนังสือพิมพ์รายวันเข้าและไม่เข้าสู่กระบวนการตรวจสอบกันเอง พบว่าหนังสือพิมพ์ต่างก็มีเหตุผลเป็นตนเองโดยยึดนโยบายและหน้าที่ของการเป็นสื่อสารมวลชนเป็นหลังโดยหนังสือพิมพ์ที่เข้าสู่กระบวนการตรวจสอบกันเอง (ข่าวสด มติชน และกรุงเทพธุรกิจ) มองว่าแม้จะไปไม่ใช่นโยบายที่ชัดเจนของสำนักพิมพ์แต่ก็เป็นหน้าที่ที่ควรปฏิบัติของหนังสือพิมพ์ทั่วไป ส่วนหนังสือพิมพ์ที่ไม่เข้าสู่กระบวนการตรวจสอบกันเองให้เหตุผลว่า ไม่ใช่หน้าที่ของหนังสือพิมพ์ที่จะตรวจสอบกันเองควรเป็นหน้าที่ของประชาชนมากกว่า และจากการวิจัยยังพบว่า ความเป็นหนังสือพิมพ์ฉบับที่เล็กกว่าก็เป็นอีกเหตุผลหนึ่งที่ทำให้หนังสือพิมพ์หลายฉบับไม่ค่อยอยากเข้าสู่กระบวนการนี้เพราะอาจส่งผลกระทบถึงธุรกิจหนังสือพิมพ์ของตนเองได้