การแปรรูปรัฐวิสาหกิจบางส่วน : ศึกษากรณีการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย

Abstract

การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ เป็นการเพิ่มบทบาทเอกชนในรัฐวิสาหกิจ และการลดระเบียบ เพื่อให้รัฐวิสาหกิจเกิดความคล่องตัวในการดำเนินงานอย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งการปรับโครงสร้างของรัฐวิสาหกิจให้มีโครงสร้างอย่างวิสาหกิจเอกชน และมีอิสระในการดำเนินงานมากขึ้น ซึ่งการแปรรูปรัฐวิสาหกิจได้มีการกำหนดเป็นนโยบายที่ชัดเจนไว้ในแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคม ฉบับที่ 6 (พ.ศ. 2530-2534) และ ฉบับที่ 7 (พ.ศ. 2535-2539) จากการวิจัยพบว่า ถึงแม้ว่ารัฐจะได้กำหนดนโยบายเรื่องการแปรรูปรัฐวิสาหกิจไว้เป็นที่ชัดเจน แต่ในปัจจุบันยังไม่มีกฎหมายฉบับใดที่กำหนดเรื่องการแปรรูปรัฐวิสาหกิจไว้โดยตรง จะมีเพียงกฎหมายและระเบียบบางฉบับที่นำมาปรับใช้กับการแปรรูปรัฐวิสาหกิจเป็นกรณี ๆ ไป อันได้แก่ พระราชบัญญัติว่าด้วยการให้เอกชนเข้าร่วมหรือดำเนินกิจการของรัฐ พ.ศ. 2435 และระเบียบสำนักนายกว่าด้วยการจำหน่ายกิจการหรือหุ้นที่ส่วนราชการหรือรัฐวิสาหกิจเป็นเจ้าของ พ.ศ. 2504 ตามกรณีศึกษา การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยเป็นรัฐวิสาหกิจที่ดำเนินกิจการด้านสาธารณูปโภคในการผลิตไฟฟ้า ซึ่งจะต้องผลิตไฟฟ้าให้เพียงพอกับความต้องการของประชาชน และมีการดำเนินกิจการอย่างต่อเนื่อง กิจการไฟฟ้าจึงเป็นกิจการที่ต้องการเงินลงทุนสูง ซึ่งในการนี้เพื่อไม่ให้เป็นภาระแก่ภาครัฐจนเกินไป การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยจึงได้มีการเพิ่มบทบาทเอกชนในกิจการ แต่เนื่องจากกาไฟฟ้าแห่งประเทศไทยเป็นรัฐวิสาหกิจที่จัดตั้งตามกฎหมายมหาชน และมีอำนาจของฝ่ายปกครองสนับสนุนอยู่ เพื่อที่จะได้มีอำนาจหรือสิทธิพิเศษต่าง ๆ ในการกระทำบางอย่างตามวัตถุประสงค์ของการจัดตั้งรัฐวิสาหกิจ ดังนั้นการแปรรูปรัฐวิสาหกิจบางส่วน จึงเป็นทางออกในการระดมทุนจากภาคเอกชน และในขณะเดียวกันการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยก็ยังคงมีความเป็นรัฐวิสาหกิจ ซึ่งเป็นการคงไว้ซึ่งอำนาจและสิทธิพิเศษต่าง ๆในการที่จะดำเนินกิจการไฟฟ้าให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ของรัฐวิสาหกิจต่อไปในภายภาคหน้า