การศึกษารูปแบบการเดินทางประจำวันของผู้โดยสารรถไฟ ในเขตกรุงเทพมหานครและพื้นที่เกี่ยวเนื่อง

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อทราบถึงรูปแบบการเดินทาง สภาพปัญหา และความต้องการของผู้ใช้บริการรถไฟในเขตกรุงเทพมหานครและพื้นที่เกี่ยวเนื่อง เพื่อเสนอแนวทางจัดการขนส่งทางรถไฟเพื่อสนองความต้องการของผู้ใช้บริการ และเสนอแนวทางในการประสานการขนส่งทางรถไฟกับการขนส่งในรูปแบบอื่น ผลการวิจัยพบว่าผู้โดยสารรถไฟส่วนใหญ่เป็นข้าราชการและพนักงานรัฐวิสาหกิจ ซึ่งเดินทางจากบ้านไปทำงานและจากที่ทำงานเพื่อกลับบ้าน รองลงมาได้แก่นักเรียน นักศึกษาที่เดินทางจากบ้านไปโรงเรียนหรือสถานศึกษา และจากโรงเรียนหรือสถานศึกษาเพื่อกลับบ้าน สถานีที่ผู้โดยสารขึ้นลงมากได้แก่ สถานีที่อยู่ในบริเวณที่พักอาศัย หรือใกล้สถานที่ราชการและสถาบันการศึกษา นอกจากนี้ยังสามารถแบ่งผู้โดยสารรถไฟออกได้เป็น 2 กลุ่มคือ กลุ่มที่ไม่ต้องใช้พาหนะอื่นร่วมกับรถไฟ และกลุ่มที่ต้องใช้พาหนะอื่นร่วมกับรถไฟ โดยพาหนะอื่นที่ผู้โดยสารส่วนใหญ่ใช้คือรถประจำทาง ผู้โดยสารที่เดินทางมายังสถานีรถไฟ หรือลงจากรถไฟจะอยู่ในรัศมี 1 กิโลเมตรเป็นส่วนใหญ่ และมีบางส่วนที่เดินทางอยู่ในรัศมี 1 กิโลเมตรถึง 10 กิโลเมตร ส่วนผู้โดยสารที่เดินทางในรัศมีเกินกว่านี้มีจำนวนน้อย สถานีหลักที่ผู้โดยสารใช้บริการมาก โดยเฉพาะในเวลาเร่งด่วนจะอยู่ในเขตกรุงเทพมหานคร สายเหนือจะอยู่ในช่วงสถานีหัวลำโพงถึงสถานีดอนเมือง สายตะวันออกอยู่ในช่วงสถานีหัวลำโพงถึงสถานีหัวหมาก และสายใต้จากสถานีธนบุรีถึงสถานีศาลาธรรมสพน์ ถึงแม้ว่าการขนส่งทางรถไฟจะมีประชาชนให้บริการเป็นจำนวนมากก็ตาม แต่การให้บริการของรถไฟยังคงมีข้อจำกัดอยู่ในด้านการให้บริการ และในด้านความจุของทางที่ไม่สามารถขยายต่อไปได้ อีกทั้งผลกระทบของจุดตัดระหว่างรถไฟกับถนน แต่รถไฟก็ยังเป็นการขนส่งมวลชนประเภทหนึ่งที่มีข้อได้เปรียบหลายประการในการนำมาขนส่งผู้โดยสาร จึงควรมีการส่งเสริมการใช้รถไฟในการเดินทางระหว่างบริเวณที่พักอาศัย สถานที่ราชการ และสถาบันการศึกษาที่อยู่ในแนวเส้นทางการให้บริการของรถไฟชานเมือง และวางแนวทางในการจัดการระบบขนส่งทางรถไฟให้ประสานกับการขนส่งสาธารณะรูปแบบอื่น ตลอดจนขยายการให้การบริการในเขตเมืองให้เพียงพอกับความต้องการ เพื่อให้การขนส่งทางรถไฟมีบทบาทที่สำคัญต่อการเดินทางของประชาชนในกรุงเทพมหานครและพื้นที่เกี่ยวเนื่องต่อไป