วิวัฒนาการของมโนทัศน์การศึกษาเพื่อสันติภาพในประเทศไทย

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาวิวัฒนาการของมโนทัศน์การศึกษาเพื่อสันติภาพในประเทศไทย มีขั้นตอนการวิจัย คือ หนึ่ง ศึกษาความเป็นมา มโนทัศน์ สภาพของการศึกษาเพื่อสันติภาพในประเทศไทย และบริบททางสังคมจากเอกสาร สอง เก็บข้อมูลเพิ่มเติมโดยการสัมภาษณ์ และการสังเกตแบบมีส่วนร่วม และสาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยนำมโนทัศน์การศึกษาเพื่อสันติภาพมาจัดแบ่งเป็นยุคต่างๆ ตั้งชื่อยุคตามลักษณะเด่นของการศึกษาเพื่อสันติภาพในยุคนั้นๆ จากนั้นสรุปสาระและนำเสนอมโนทัศน์การศึกษาเพื่อสันติภาพในสามหัวข้อคือ บทบาทของการศึกษาเพื่อสันติภาพ วิธีการจัดการศึกษาเพื่อสันติภาพ และมโนทัศน์สันติภาพ ผลการศึกษาพบว่า มโนทัศน์การศึกษาเพื่อสันติภาพของประเทศไทยมีวิวัฒนาการเปลี่ยนแปลงสอดคล้องกับบริบททางสังคมไทยและสังคมโลก ทั้งด้านบทบาทของการศึกษาเพื่อสันติภาพ วิธีการจัดการศึกษาเพื่อสันติภาพ และมโนทัศน์สันติภาพ ดังมีสาระสำคัญ คือ บทบาทของการศึกษาเพื่อสันติภาพ เปลี่ยนแปลงจากการการถ่ายทอดความรู้ด้านสันติภาพจากต่างประเทศ สู่การเรียกร้องประชาธิปไตยและสังคมที่เป็นธรรม การส่งเสริมกระบวนการภาคประชาสังคม และการแก้ปัญหาในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ตามลำดับ วิธีการจัดการศึกษาเพื่อสันติภาพ เดิมเน้นการประชุมวิชาการและจัดทำสิ่งพิมพ์ ต่อมามีการจัดการเรียนการสอนด้านสันติภาพ การสอดแทรกสันติภาพในการเผยแผ่ศาสนา ใช้กิจกรรมกลุ่มสัมพันธ์ จัดอบรมทักษะสันติภาพ การทำวิจัย และการใช้เว็บไซต์เพื่อเผยแพร่สันติภาพ ส่วนมโนทัศน์สันติภาพในประเทศไทยครอบคลุมทั้งมิติความเป็นมนุษย์ มิติทางสังคม และมิติด้านสิ่งแวดล้อม โดยมุ่งเน้นที่มิติทางสังคมเป็นหลัก อย่างไรก็ตามในสังคมไทยมีการให้ความสำคัญกับสันติภาพภายในและสันติภาพเชิงบวกมาตั้งแต่ในยุคสมัยแรกๆ ซึ่งแตกต่างจากวิวัฒนาการของตกวันตก