คติ และ สัญลักษณ์ ในการออกแบบสถาปัตยกรรมของสัปปายะสภาสถาน

Abstract

การประกวดแบบรัฐสภาไทยแห่งใหม่ในปี พ.ศ. 2552 กลุ่มสถาปนิกที่ได้รับคัดเลือกให้ชนะการประกวด ได้หวนกลับไปหาองค์ความรู้ในอดีต “คติไตรภูมิ” กรอบความคิดที่กล่าวถึงหลักปรัชญาสูงสุดในพุทธศาสนาได้ถูกนำมาใช้เป็นแนวคิดหลักในการออกแบบ “สัปปายะสภาสถาน” โดยการตีความหมายผ่านรูปทรงองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม และความพยายามในการสร้างสรรค์รูปแบบที่มุ่งสื่อสารถึงอุดมการณ์ความคิดทางสถาปัตยกรรมของไทยในอดีต ด้วยการสร้างเรื่องราวผ่านสถาปัตยกรรมของรัฐสภาไทยแห่งใหม่ให้เป็นเสมือนศูนย์รวมจิตใจที่จะสามารถพลิกฟื้นจิตวิญญาณของคนในชาติ และเป็นปัจจัยที่ช่วยให้สังคมไทยสามารถข้ามพ้นวิกฤตทางศีลธรรม จากการศึกษาพบว่าระบบความหมายเชิงสัญลักษณ์ของคติไตรภูมิได้ถูกกำหนดขึ้นในกระบวนการออกแบบสถาปัตยกรรมของสัปปายะสภาสถานตั้งแต่เริ่มต้น และได้ถูกนำมาใช้ให้สอดประสานไปกับเทคนิคและวิธีการในการออกแบบทางสถาปัตยกรรมในแต่ละภาคส่วน กลุ่มสถาปนิกผู้รับผิดชอบได้ออกแบบให้คติและสัญลักษณ์ทางสถาปัตยกรรมของไทยในอดีตผสมผสานไปกับเทคโนโลยีการก่อสร้าง ระบบโครงสร้างทางสังคม และระบอบการปกครองแบบประชาธิปไตยอันมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นพระประมุขในปัจจุบัน ผ่านทางรูปแบบสถาปัตยกรรมสมัยใหม่บนพื้นฐานทางภาษาและฉันทลักษณ์ตามอย่างสถาปัตยกรรมไทยแบบประเพณี โดยกลุ่มสถาปนิกผู้ออกแบบมีความมุ่งหวังว่าหลักการจากคติความเชื่ออันเป็นอุดมการณ์สำคัญในอดีต ที่ได้เล่าเรื่องราวผ่านระบบสัญลักษณ์และนัยยะที่แสดงออกในรูปลักษณะทางกายภาพของสถาปัตยกรรมสัปปายะสภาสถาน สถานที่ซึ่งจะเป็นหลักในการปกครองประเทศในอนาคต อุดมการณ์หรือคติที่มุ่งสื่อสารถึงหลักสูงสุดในพุทธศาสนาจะสามารถเป็นหลักสำคัญในการปกครอง หลักการแห่งชีวิตของผู้คนในชาติ อันจะนำพาสังคมและประเทศไปสู่ความสมบูรณ์สันติสุขและสงบสุขได้ คติ และสัญลักษณ์ในการออกแบบสถาปัตยกรรมของสัปปายะสภาสถาน มีจุดเด่นที่กลุ่มสถาปนิกผู้ออกแบบสามารถแสดงภาพไตรภูมิที่ปรากฏผ่านทางกายภาพของสถาปัตยกรรมรัฐสภาไทยแห่งใหม่ให้มีความชัดเจนพอที่จะสื่อสารให้ผู้คนในทุกระดับของสังคมสามารถเข้าใจได้ หากแต่ความทรงคุณค่าทางสถาปัตยกรรมและการสื่อสารความหมาย ตามเจตนารมณ์ของกลุ่มสถาปนิกผู้ออกแบบที่ต้องการสื่อสารต่อผู้คนในสังคมนั้น คงจำเป็นต้องเฝ้ารอคำตอบจากกระแสความคิดความเข้าใจของผู้คนในสังคมด้วยเช่นเดียวกัน