ตระกูลรายการข่าวโทรทัศน์ในประเทศไทย พ.ศ. 2548

Abstract

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ตระกูล (Genre) รายการข่าวโทรทัศน์ โดยจำแนกและค้นหาสูตร (Formula) ของรายการข่าวโทรทัศน์แต่ละตระกูล ด้วยการวิเคราะห์ตระกูลและสูตรจากเทปรายการข่าวโทรทัศน์ทั้งหมดที่ออกอากาศในระหว่างเดือนพฤศจิกายนถึงเดือนธันวาคม พ.ศ.2548 จำนวน 69 รายการ การสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ผลิตรายการข่าว และการใช้แบบสัมภาษณ์กับประชาชนที่ชมรายการข่าว ผลการวิจัยพบว่า สามารถใช้การเล่าเรื่องและรหัสของรายการ จำแนกรายการข่าวโทรทัศน์ในประเทศไทย ที่ออกอากาศในปี พ.ศ.2548 ออกได้เป็น 4 ตระกูล โดยเป็นตระกูลหลัก 1 ตระกูล และตระกูลย่อย 3 ตระกูล ได้แก่ 1) ตระกูลรายการข่าวแนวคลาสสิค (Classic News Genre) เป็นตระกูลหลักและดั้งเดิม ใช้รหัสสร้างความหมายด้านความน่าเชื่อถือและความถูกต้องเป็นหลัก มีเนื้อหาข่าวหลากหลายประเภท นำเสนอในรูปแบบข่าวภาคปกติ (News Bulletin) โดยการอ่านข่าวเป็นหลัก สร้างความน่าเชื่อถือจาก บก.และ กอง บก. ซึ่งมีบทบาทเป็นผู้ควบคุมการเล่าเรื่อง และภาพรวมของรายการเป็นทางการ มีบรรยากาศจริงจัง เนื้อหา ภาพและเสียงของข่าวมีบทบาทมากกว่าผู้ประกาศข่าวที่มีบทบาทเพียงอ่านข่าวตามบท มีพื้นที่โฆษณาน้อย ตัวอย่างรายการ ได้แก่ ข่าว 18.00 น. ทางช่อง 11 และข่าวภาคค่ำ ทางช่อง 7 2) ตระกูลย่อยรายการข่าวแนววิเคราะห์ข่าว (News Analysis Sub-genre) ใช้รูปแบบรายการนิตยสารข่าว (News Magazine) โดยเน้นที่การวิเคราะห์ข่าวมากที่สุด ภาพรวมของรายการเป็นทางการและมีบุคลิกของนักวิเคราะห์หรือผู้ทรงภูมิ นำเสนอเฉพาะข่าวหนัก สร้างความน่าเชื่อถือจากผู้วิเคราะห์ข่าวและพิธีกร ซึ่งเป็นผู้ควบคุมการเล่าเรื่อง เน้นการใช้รหัสสร้างความหมายด้านความมีเหตุผล ตัวอย่างรายการ ได้แก่ ก้าวทันตลาดทุน ทางโมเดิร์นไนน์ทีวี และเส้นทางนักลงทุน ทางไอทีวี 3) ตระกูลย่อยรายการข่าวแนวโชว์ข่าว (News Show Sub-genre) เป็นตระกูลย่อยใหม่ ใช้รหัสสร้างความหมายด้านสีสันความสบายและความเพลิดเพลินเป็นหลัก ใช้รูปแบบการสนทนาข่าว พร้อมกับบรรยากาศสบาย กึ่งทางการ แต่สร้างความน่าเชื่อถือจากพิธีกร ซึ่งเป็นผู้ควบคุมการเล่าเรื่องทั้งหมด พิธีกรมีบทบาทมากกว่าข่าว นำเสนอข่าวหลายประเภท แต่อาจนำเสนอเพียง ข่าวเด่น มีพื้นที่โฆษณามาก ตัวอย่างรายการ ได้แก่ เรื่องเล่าเช้านี้ ทางช่อง 3 และข่าวเช้าไอทีวี ทางไอทีวี 4) ตระกูลย่อยรายการข่าวแนวสาระบันเทิง (Infotainment News Sub-genre) เป็นตระกูลย่อยใหม่ ที่แยกตัวออกจากข่าวภาคปกติ (News Bulletin) ใช้รหัสสร้างความหมายด้านความสนุกสนาน มีภาพรวมของรายการที่ไม่เป็นทางการมากที่สุด รูปแบบการรายงานข่าวและสกู๊ปข่าวมีลีลาที่เป็นกันเองและมีสีสัน เป็นข่าวเบาทั้งหมด มีพื้นที่โฆษณามากที่สุด และถูกใช้เป็นพื้นที่ประชาสัมพันธ์รายการอื่นๆ ความน่าเชื่อถือของรายการมาจาก บก.และกอง บก.ซึ่งควบคุมการเล่าเรื่องทั้งหมด พิธีกรมีบทบาทเพียงเพิ่มเติมสีสัน ตัวอย่างรายการ ได้แก่ สีสันบันเทิง ทางช่อง 3 และดาวกระจาย ทางโมเดิร์นไนน์ทีวี ปัจจุบันมีรายการข่าวแนวคลาสสิคมากที่สุด แต่ผู้ผลิตก็มีการปรับปรุงสูตรโดยตลอด เพื่อให้เหมาะสมกับพฤติกรรมการชมข่าวที่เปลี่ยนไปและแข่งขันกับตระกูลย่อยใหม่ทั้ง 3 ตระกูล ที่มีแนวโน้มการขยายตัวอย่างรวดเร็ว เพราะมีกระบวนการผลิตง่าย ไม่ซับซ้อน แต่ได้รับความนิยมมากและกว้างขวาง และมีพื้นที่โฆษณามาก สร้างรายได้ให้ผู้ผลิตรายการมากขึ้น