การสื่อสารกับวาทกรรมการวิ่งในสังคมไทย

Abstract

วัตถุประสงค์ของการศึกษาครั้งนี้ คือทำการสำรวจความหมายของการวิ่งในสื่อของไทยจากอดีตจนถึงปัจจุบัน และทำการวิเคราะห์หาลักษณะของวาทกรรมที่ส่งเสริมให้เกิดความตื่นตัวในการวิ่งออกกำลังกายในสังคมไทย โดยการศึกษาครั้งนี้ ประกอบไปด้วยการวิเคราะห์ระยะยาวและการวิเคราะห์ตัดขวาง ผู้วิจัยได้ใช้แนวคิดการวิเคราะห์วาทกรรม ของ Michel Foucault และการวิเคราะห์วาทกรรมวิพากษ์ ของ Norman Fairclough ร่วมด้วยแนวคิดกระบวนการสร้างอารยธรรมของ Norbert Elias จากการศึกษาในสื่อ 4 ประเภท อันได้แก่ 1) สื่อสิ่งพิมพ์ 2) สื่อภาพยนตร์ 3) สื่อใหม่ (สื่อออนไลน์) และ 4) สื่อกิจกรรม พบว่า การวิ่งในสังคมไทยสามารถแบ่งออกได้เป็น 3 ยุค อันได้แก่ 1) ยุคโบราณ 2) ยุคเปลี่ยนผ่าน และ 3) ยุคปัจจุบัน โดยการเปลี่ยนผ่านของทั้ง 3 ยุคเป็นผลสืบเนื่องจากกระบวนการสร้างอารยธรรมในแต่ละยุค ซึ่งสัมพันธ์กับวาทกรรม อำนาจ และความรู้ที่ครอบงำสังคมไทย โดยในยุคโบราณตั้งแต่อดีตจนถึงก่อน พ.ศ. 2500 การวิ่งไม่มีความหมายใดในสังคมไทยเป็นพิเศษ นอกเหนือจากการเคลื่อนไหวอย่างรวดเร็ว กระทั่งเมื่อถึงคราวเปลี่ยนผ่านในช่วง พ.ศ. 2500 แนวคิดด้านวิทยาศาสตร์และการแพทย์ดังทำให้การวิ่งถูกสร้างความหมายในเชิงสุขภาพและมีลักษณะการอธิบายที่เป็นวิทยาศาสตร์และเหตุผล จนเมื่อถึงช่วงพ.ศ. 2555 การวิ่งถูกสร้างความหมายอย่างผสมผสาน ซึ่งได้รับแรงผลักดันจากอำนาจในสังคมที่กระจายตัวเนื่องจากเข้ามาของสื่อใหม่ และการเพิ่มบทบาทของคนวัยหนุ่มสาวและผู้หญิงในทางสื่อมวลชน ซึ่งได้ผลิตและบริโภควาทกรรมที่หลากหลายโดยเฉพาะมิติทางอารมณ์และความรู้สึก อันทำให้การวิ่งออกกำลังกายกลับมาเป็นที่นิยมในสังคมไทยอีกครั้ง