การวิเคราะห์ทางสถิติเพื่อศึกษาปัจจัย ที่มีผลต่อการย้ายถิ่นเข้ากรุงเทพมหานครของครัวเรือน ซึ่งมีภรรยาอายุระหว่าง 15-49 ปี

Abstract

วัตถุประสงค์ของวิทยานิพนธ์นี้ เป็นการหาปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการย้ายถิ่นของครัว เรือนที่อาศัยอยู่ในจังหวัดต่าง ๆ ทั่วประเทศย้ายเข้ากรุงเทพมหานคร ในระหว่าง พ.ศ. 2518-2523 ก่อนวันสำมะโน และเพื่อสร้างรูปแบบที่เหมาะสมในการอธิบายปัจจัยต่าง ๆ ที่มีอิทธิพลต่อการย้ายถิ่นของครัวเรือนเข้ากรุงเทพมหานครโดยใช้วิธีวิเคราะห์ 3 วิธี คือการวิเคราะห์การถดถอยพหุคุณ (Multiple Regression Analysis) การวิเคราะห์อิทธิพล (Path Analy-sis) และการวิเคราะห์การจำแนกพหุ (Multiple Classification Analysis) ข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ ได้จากข้อมูลตัวอย่าง 1 เปอร์เซ็นต์จากโครงการสำมะโนประชากรและเคหะ พ.ศ. 2523 ของสำนักงานสถิติแห่งชาติ โดยศึกษา เฉพาะครัว เรือนส่วนบุคคลที่สมรสแล้วซึ่งมีภรรยาอายุ 15-49 ปี และอาศัยอยู่ในกรุงเทพมหานคร จำนวน 3,251 ครัวเรือน จากการศึกษาโดยวิธีการถดถอยพหุคูณ พบว่าปัจจัยทางประชากรที่มีอิทธิพลต่อการย้ายถิ่น ได้แก่ อายุของภรรยา ปัจจัยทางเศรษฐกิจที่มีอิทธิพล ได้แก่ อาชีพของสามีที่ปฏิบัติงานเกี่ยวกับการค้า และอาชีพของภรรยาที่ปฏิบัติงานในกระบวนการผลิต กรรมกรและผู้ปฏิบัติงานบริการปัจจัยทางสังคมที่มีอิทธิพล ได้แก่ ครัวเรือนที่มีภูมิลำเนาเดิมอยู่นอกเขตเทศบาลและในเขตเทศ-บาล จำนวนบุตรที่มีชีวิตอยู่และการคุมกำเนิด สำหรับการวิเคราะห์อิทธิพลของปัจจัย พบว่าปัจจัยทางประชากร ได้แก่ อายุของภรรยา มีอิทธิพลทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อการย้ายถิ่น ส่วนอายุของสามีและอายุแรกสมรสของภรรยามีอิทธิพลทางอ้อมต่อการย้ายถิ่น ปัจจัยทางเศรษฐกิจมีอาชีพของภรรยาที่ปฏิบัติงานในกระบวนการผลิต กรรมกรและผู้ปฏิบัติงานบริการ เพียงตัวแปรเดียวมี อิทธิพลทางตรง และปัจจัยทางสังคมที่มีอิทธิพลทั้งทางตรงและทางอ้อม ได้แก่ ครัวเรือนที่มีภูมิลำเนาเดิมอยู่นอกเขตเทศบาลและในเขตเทศบาล และการคุมกำเนิด ส่วนการศึกษาของภรรยามีอิทธิพลทางอ้อม และจำนวนบุตรที่มีชีวิตอยู่มีอิทธิพลทางตรงต่อการย้ายถิ่น สำหรับการวิเคราะห์การจำแนกพหุโดยเสนอรูปแบบการวิเคราะห์ 3 รูปแบบ ได้ผลว่าปัจจัยทางประชากร ปัจจัยทางเศรษฐกิจและปัจจัยทางสังคมที่ให้ผลสอดคล้องกันทั้ง 3 รูป ได้แก่ ภูมิลำเนาเดิม อายุของภรรยา จำนวนบุตรที่มีชีวิตอยู่ การคุมกำเนิดและอาชีพของสามี ดังนั้นจากผลการวิเคราะห์ พอสรุปได้ว่าปัจจัยต่าง ๆ ที่มีผลต่อการย้ายถิ่นสอดคล้องกันทั้ง 3 วิธี แต่การวิเคราะห์การจำแนกพหุน่าจะเป็นวิธีที่เหมาะสมในการอธิบายปัจจัยที่มีผลต่อการย้ายถิ่นของครัว เรือน เนื่องจากข้อมูลที่นำมาวิเคราะห์ในครั้งนี้ส่วนใหญ่มีลักษณะ เป็นตัวแปรคุณภาพ จึงไม่ต้องกำหนดค่าตัวแปรดัมมี่ เช่น เดียวกับในการวิเคราะห์การถดถอยพหุคูณ และการวิเคราะห์อิทธิพล