การศึกษาวิเคราะห์เรื่องจันทกินนรคำฉันท์

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาวิเคราะห์เรื่องจันทกินนรคำฉันทร์ ในแง่ต่าง ๆ โดยละเอียด ได้แก่แง่ประวัติความเป็นมา องค์ประกอบ มโนทัศน์ของผู้แต่ง กลวิธีการแต่งและสุนทรียภาพ ผลการศึกษาและวิเคราะห์พบว่า จันทกินนรคำฉันทร์มีที่มาด้านเนื้อเรื่องจากจันทกินนรชาดกใน ยุททกนิกาย สู่ตตันตปิฎก และมีที่มาด้านแนวคิดจากพิมพานิพพานซึ่งเป็นคัมภีร์ในหมวดตำนาน จากการศึกษาความเป็นมาอาจสันนิษฐานได้ว่า วรรณคดีเรื่องนี้น่าจะแต่งขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลาย ในด้านองค์ประกอบของเรื่องซึ่งได้แก่ โครงเรื่อง เนื้อเรื่อง แก่นเรื่อง และตัวละครนั้น ปรากฏว่าองค์ประกอบเหล่านี้มีความสอดคล้องกันดี ทำให้แก่นเรื่องมีลักษณะ เด่นชัด การศึกษามโนทัศน์ของผู้แต่งในด้านหลักพุทธธรรม แบบแผนความประพฤติของสตรีและสัตบุรุษทั่วไป ตลอดจนมโนทัศน์เกี่ยวกับความเชื่อ เห็นได้ชัดว่ามโนทัศน์ดังกล่าวสอดคล้องกับหลักพุทธธรรมและแนวคิดที่ปรากฏในวรรณคดีพุทธศาสนาเรื่องอื่น ๆ ส่วนการศึกษาวิเคราะห์ในแง่กลวิธีการแต่งและสุนทรียภาพ ปรากฏว่าจันทกินนรคำฉันทร์มีกลวิธีการแต่งที่แยบคาย สามารถแสดงจุดมุ่งหมายและความรู้สึกนึกคิดของผู้แต่งได้แจ่มชัด มีการใช้คำเพื่อให้เกิดความงามด้านเสียง ความหมายและการสร้างภาพพจน์ นับได้ว่าวรรณคดีเรื่องนี้มีคุณค่าแก่การเผยแพร่