อุปทานแรงงานล่วงเวลาของพยาบาลประจำการ : กรณีศึกษาในโรงพยาบาลรามาธิบดี

Abstract

จากปัญหาการขาดแคลนพยาบาลในโรงพยาบาลของรัฐ และไม่สามารถผลิตหรือรับพยาบาลใหม่เข้ามาทดแทนได้ทันเวลา จึงอาจจำเป็นต้องแก้ไขปัญหาการขาดแคลนพยาบาลในระยะสั้นโดยการจ้างงานนอกเวลาจำนวนพยาบาลที่ทำงานอยู่ การศึกษานี้เป็นการวิเคราะห์ถึงปัจจัยกำหนดอุปทานแรงงานล่วงเวลาของพยาบาลประจำการ : กรณีศึกษาในโรงพยาบาลรามาธิบดี โดยการศึกษาทางเลือกในการตัดสินใจแบ่งเป็น 2 ขั้นตอนและในแต่ละขั้นตอนแบ่งเป็น 2 ทางเลือกคือ ขั้นตอนแรกพยาบาลจะตัดสินใจเลือกระหว่างการทำหรือไม่ทำงานพิเศษ และขั้นต่อมาเป็นการตัดสินใจเลือกระหว่างการทำงานพิเศษในหรือนอกโรงพยาบาลรามาธิบดี โดยใช้ Binary Conditional Logit Model ในการวิเคราะห์ความน่าจะเป็นในการตัดสินใจเลือกทางเลือกดังกล่าว ข้อมูลที่ใช้ได้จากแบบสอบถามกับพยาบาลประจำการในโรงพยาบาลรามาธิบดีทุกคนทั้งหมด 650 ราย และได้รับแบบสอบถามกลับคืนมาเฉพาะฉบับสมบูรณ์นำมาวิเคราะห์ 551 ราย ผลการวิเคราะห์พบว่า อัตราค่าจ้างมีอิทธิพลทางบวกต่อความน่าจะเป็นในการตัดสินใจเลือกทำงานพิเศษอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติโดยมีค่าความยืดหยุ่นเท่ากับ 1.38 แต่ในกรณีการตัดสินใจขั้นต่อมาพบว่าอัตราค่าจ้างไม่มีอิทธิพลต่อการตัดสินใจเลือกระหว่างการทำงานพิเศษในหรือนอกโรงพยาบาลรามาธิบดีปัจจัยมีอิทธิพลทางบวกอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติต่อการเลือกทำงานพิเศษได้แก่ ภาระที่ต้องผ่อนบ้าน ภาระที่ต้องให้ความอุปการะผู้อื่น และ ผู้ที่รายได้ครอบครับระดับต่ำ ปัจจัยที่มีอิทธิพลทางลบอย่างมนัยสำคัญทางสถิติต่อการเลือกทำงานพิเศษได้แก่อายุ สถานภาพสมรส การมีบุตรอายุน้อยกว่าหรือเท่ากับ 3 ปี และผู้ที่ปฏิบัติงานในแผนกกุมารฯ อายุรกรรม ศัลยกรรมและสูติกรรม ส่วนปัจจัยที่มีอิทธิพลทางบวกต่อการตัดสินใจเลือกทำงานพิเศษในโรงพยาบาลรามาธิบดีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติได้แก่ อายุ ปัจจัยที่มิอิทธิพลทางลบต่อการตัดสินใจเลือกทำงานพิเศษในโรงพยาบาลรามาธิบดีอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติได้แก่ อัตราเงินเดือนจากการทำงานประจำ และภาระที่ต้องผ่อนบ้าน นอกจากนี้ การศึกษายังได้ทดสอบปฏิกิริยาตอบสนองของความน่าจะเป็นในการตัดสินใจเลือกทำงานพิเศษต่อการเปลี่ยนแปลงค่าจ้างในระดับต่าง ๆ พบว่า เมื่อกำหนดให้สิ่งอื่น ๆ คงที่ การเพิ่มค่าจ้างเพียงอย่างเดียวไม่สามารถทดแทนแรงงานส่วนที่ขาดได้อย่างพอเพียง จึงมีข้อเสนอว่าควรใช้นโยบายค่าจ้างควบคู่ไปกับนโยบายอื่น ๆ ด้วย เช่น นโยบายการบริหารเวลา โดยให้มีความยืดหยุ่นของชั่วโมงทำงานและการจ้างงานเฉพาะช่วงเวลาที่มีความต้องการแรงงานสูงสุด ตลอดจนการจัดการด้านสวัสดิการต่าง ๆ เช่น บริการ Daycare Nursery ซึ่งอาจจะสามารถแก้ไขปัญหาการขาดแคลนพยาบาลได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น