เสาวรจนีในวรรณคดีนิทานสมัยอยุธยา

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีจุดมุ่งหมายที่จะศีกษาเสาวรจนีในวรรณคดีนิทานสมัยอยุธยา โดยวิเคราะห์เนื้อความและวิธีการพรรณนา เพื่อประเมินคุณค่าความสำคัญของเสาวรจนีที่มีต่อวรรณคดี ทั้งในด้านการดำเนินเรื่องและการตกแต่งให้วรรณคดีงดงาม ทั้งนี้ได้แบ่งเสาวรจนีออกเป็น 4 กลุ่ม คือการพรรณนาความงามของเมือง การพรรณนาความงามของตัวละคร การพรรณนาความงามของขบวนทัพ และการพรรณนาความงามของธรรมชาติ จากการศึกษาเรื่องนี้ผู้วิจัยพบว่า เสาวรจนีหรือบทพรรณนาความงามในแต่ละกลุ่มมีลักษณะการพรรณนาคล้ายกันมากจนเรียกได้ว่ามีลักษณะเป้นขนบนิยม แต่ทว่าในระหว่างกลุ่มก็มีเนื้อความและความสำคัญแตกต่างกัน กล่าวคือบทพรรณนาความงามของเมืองมีเนื้อความชมความงดงามของบ้านเมือง ขณะเดียวกันก็แฝงนัยว่าบ้านเมืองนั้นเป็นปึกแผ่นมั่นคง ดังนั้นบทพรรณนาเมืองจีนมีส่วนแสดงให้เห็นฐานะและอำนาจของตัวละครสำคัญ บทพรรณนาความงามของตัวละครกวีจะมุ่งกล่าวถึงความงดงามและความมีสง่าราศี โดยมักเปรียบเทียบกับสิ่งต่างๆ ที่นิยมกันว่างามในแนวที่ไม่แตกต่างจากกันมากนัก บทพรรณนาความงามของตัวละครนอกจากจะเป็นสิ่งประดับประดาเนื้อเรื่องแล้ว ยังช่วยในการดำเนินเรื่อง ในบทพรรณนาขบวนทัพ กวีมักกล่าวถึงความยิ่งใหญ่เกรียงไกรของขบวนทัพและความมีอำนาจของจอมทัพบทพรรณนา จึงช่วยเน้นความสำคัญของเหตุการณ์ที่ตามให้เห็นเด่นชัดขึ้น ส่วนบทพรรณนาความงามของธรรมชาติกวีมุ่งพรรณนาให้ผู้อ่านเห็นภาพธรรมชาติที่น่ารื่นรมย์ กวีจะเอ่ยชื่อสิ่งธรรมชาติและอากัปกิริยาความเคลื่อนไหวต่างๆ อย่างมีชีวิตชีวา บทพรรณนาธรรมชาติจึงเป็นสิ่งเชื่อมโยงเหตุการณ์ให้ต่อเนื่องกัน ส่วนในด้านวิธีการพรรณนา กวีนิยมใช้อยู่ 3 ลักษณะคือ การพรรณนาตามสภาพ การใช้ความเปรียบ และการเล่นคำ กวีจะเลือกสรรถ้อยคำที่งดงามและมีความหมายมาใช้ในที่อันเหมาะสม ทำให้ปรากฏภาพที่งดงามอย่างชัดเจนและน่าประทับใจ เนื้อความหลายหลากและวิธีการที่เหมาะสมทำให้บทพรรณนามีความสำคัญต่อวรรณคดีแต่ละเรื่องอยู่ 2 ประการคือ ประการแรกช่วยให้การดำเนินเรื่องสมเหตุผล และอีกประการหนึ่งเป็นส่วนหนึ่งของอลังการที่ช่วยตกแต่งประดับประดาทำให้วรรณคดีมีสุนทรียภาพ ข้อเสนอแนะเกี่ยวกับการวิจัยเรื่องนี้ก็คือ ควรมีการวิจัยเกี่ยวกับลีลาประเภทอื่นๆ ในวรรณคดีไทย เพื่อการศึกษาวรรณคดีไทยจะได้ออกรสยิ่งขึ้น