การศึกษาเพื่อเสนอแนะแนวทางการจัดหาพื้นที่รองรับการรื้อย้ายชุมชน ผู้มีรายได้น้อยในกรุงเทพมหานคร

Abstract

การวิจัยนี้มีจุดมุ่งหมายที่จะเสนอแนะแนวทางการจัดหาพื้นที่รองรับ สำหรับผู้ที่ถูกไล่รื้อจากชุมชนแออัดโดยศึกษาถึงกลุ่มที่ได้รับการแก้ปัญหาด้วยการย้ายที่อยู่อาศัยใหม่ (Relocation) การดำเนินการศึกษาทำโดยการศึกษาจากกลุ่มตัวอย่างที่ได้รับการแก้ปัญหาด้วยวิธีนี้ 4 พื้นที่ศึกษา คือ ชุมชนร่มเกล้า 1 ชุมชนสุวรรณประสิทธิ์ 2, 3 ชุมชนออเงิน และชุมชนอ่อนนุช 40 ไร่ แล้วนำข้อสรุปจากการศึกษามาทำการกำหนดเป็นแนวทางในการจัดหาพื้นที่รองรับการรื้อย้ายชุมชนของผู้มีรายได้น้อย ซึ่งมีข้อสรุปที่สำคัญดังนี้ 1. ความเป็นอยู่ของชาวบ้านในเรื่องคุณภาพชีวิตนั้นดีขึ้นกว่าเดิม แต่มีปัญหาที่อยู่ห่างจากที่ทำงานมากขึ้น เพราะลักษณะที่ทำงานของชาวชุมชนไม่มีการเปลี่ยนแปลง ทำให้ชาวชุมชนต้องรับภาระด้านค่าเดินทางที่เพิ่มขึ้น และทำให้เสียเวลาในการเดินทางเพิ่มขึ้น 2. ในด้านทางเศรษฐกิจชาวชุมชนเมื่อย้ายมาอยู่ที่ใหม่มีรายได้ที่เพิ่มขึ้น แต่รายจ่ายของชาวชุมชนก็เพิ่มขึ้นเช่นกัน ทั้งนี้รายจ่ายเพิ่มขึ้นในสัดส่วนที่สูงกว่าการเพิ่มขึ้นของรายได้ ทำให้รายได้ที่เพิ่มขึ้นจึงถือว่าไม่ส่งผลต่อการครองชีพ 3. ชาวบ้านรู้สึกพึงพอใจต่อสภาพแวดล้อมในที่ใหม่ และสภาพสาธารณูปโภคและสาธารณูปการของชุมชนใหม่พอควร แต่ไม่ค่อยพึงพอใจต่อการเดินทางไปทำงานและเข้าสู่เมือง 4. เนื่องจากชาวชุมชนเป็นกลุ่มที่การศึกษาน้อย จึงประกอบอาชีพที่ไม่เป็นทางการ และมีส่วนหนึ่งที่ต้องพึ่งพาแหล่งงานที่เป็นย่านพาณิชยกรรม ผลของการวิจัยได้เสนอแนวทางในการจัดหาพื้นที่รองรับชุมชนผู้มีรายได้น้อย ดังนี้ คือ 1. พื้นที่รองรับต้องอยู่ไม่ไกลจากสาธารณูปการพื้นฐาน แหล่งงาน และศูนย์กลางย่อย โดยมีรัศมี 5-7 ก.ม. โดยต้องมีการคมนาคมที่สะดวกพอสมควร 2. บริเวณที่ตั้งของชุมชนต้องอยู่ห่างจากถนนใหญ่ไม่เกิน 2 ก.ม. 3. ขนาดที่ดินแต่ละแปลงในการจัดเป็นที่อยู่อาศัยควรจะมีขนาดประมาณ 15 ตรว. 4. การตัดสินใจเลือกพื้นที่ต้องขึ้นอยู่กับความพึงพอใจของชาวชุมชนเป็นสำคัญ