การสำรวจกิจกรรมของพระสงฆ์ในภาคคณะสงฆ์ 2 เกี่ยวกับการศึกษานอกระบบโรงเรียน

Abstract

วัตถุประสงค์ในการวิจัย 1. เพื่อสำรวจเกี่ยวกับกิจกรรมต่างๆ ที่พระสงฆ์กระทำอยู่ในด้านการศึกษานอกระบบโรงเรียน 2. เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบถึงปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียน 3. เพื่อศึกษาและเปรียบเทียบความคิดเห็นของพระสงฆ์ซึ่งมีภูมิหลังต่างกันที่มีต่องานการศึกษานอกระบบโรงเรียน 4. เพื่อเปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างขนาด ประเภท รายได้ และที่ตั้งของวัดกับการจัดการศึกษานอกโรงเรียน กลุ่มตัวอย่างประชากรที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็นวัดที่อยู่ในภาคคณะสงฆ์ 2 จำนวน 328 วัด ได้มาโดยวิธีสุ่มตัวอย่างแบบแยกประเภท (Stratified Random Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้เป็นแบบสอบถามที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น แบ่งเป็น 5 ตอน คือ 1) ข้อมูลส่วนตัวของผู้ตอบแบบสอบถาม ข้อมูลทั่วไปของวัดและข้อมูลเกี่ยวกับการจัดกิจกรรมทางการศึกษา 2) การมีส่วนร่วมของพระภิกษุในกิจกรรมทางการศึกษาที่ทางวัดจัดขึ้น 3) ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลส่วนตัวของพระภิกษุและลักษณะทั่วไปของวัดกับการจัดกิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียน 4) ศึกษาปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียน และศึกษาความคิดเห็นเกี่ยวกับการศึกษานอกระบบโรงเรียน 5) ศึกษาเปรียบเทียบความคิดเห็นของพระภิกษุในการจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียน การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้วิธีหาค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าทดสอบไคสแคว์ การวิเคราะห์ค่าแปรปรวนสองทาง และทดสอบความแตกต่างระหว่างคู่โดยใช้วีของเชฟเฟ่ สรุปผลการวิจัย 1. กิจกรรมการศึกษานอกระบบโรงเรียนที่ทางวัดมีการจัดมากที่สุด เรียงลำดับได้ดังนี้คือ การจัดให้มีการบรรยายธรรม ร้อยละ 84.5 เปิดสอนปริยัติธรรมแผนกธรรม ร้อยละ 73.8 กรจัดปาฐกถาธรรม ร้อยละ 62.8 จัดอบรมประชาชนประจำตำบล ร้อยละ 57.9 ช่วยสอนศีลธรรมในโรงเรียน ร้อยละ 54.9 และจัดอบรมวิปัสสนากัมมัฏฐาน ร้อยละ 45.1 ส่วนกิจกรรมทางการศึกษานอกระบบโรงเรียนที่ทางวัดจัดน้อยที่สุด คือ การเปิดโรงเรียนศึกษาผู้ใหญ่สายสามัญมีเพียงร้อยละ 1.5 2. การมีส่วนร่วมของพระภิกษุในกิจกรรมทางการศึกษาที่ทางวัดจัดขึ้น ส่วนใหญ่พระภิกษุทำหน้าที่เป็นผู้บรรยาย หรือเป็นผู้ให้ความรู้ การมีส่วนร่วมอันดับรองลงมาคือ เป็นผู้ประสานงานระหว่างวัดกับหน่วยงานต่างๆ 3. พระภิกษุผู้มีความแตกต่างกันด้านระยะเวลาการอุปสมบทและระดับการศึกษาส่วนมากมีส่วนร่วมในการจัดกิจกรรมทางการศึกษาแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ .05 กิจกรรมที่พระภิกษุทุกกลุ่มมีส่วนร่วมไม่แตกต่างกันคือ 1) การอบรมวิชาชีพ 2) การมีส่วนร่วมในโรงเรียนศึกษาผู้ใหญ่สายสามัญ 4. วัดที่มีความแตกต่างกันด้านขนาด ประเภท รายได้ ที่ตั้ง และการได้รับเลือกเป็นวัดพัฒนาตัวอย่างจากกรมการศาสนานั้น ส่วนใหญ่มีการจัดกิจกรรมทางการศึกษานอกระบบโรงเรียนแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ .05 และกิจกรรมซึ่งทางวัดได้จัดขึ้นโดยไม่แตกต่างกัน คือ 1) การเปิดสอนโรงเรียนปริยัติธรรมแผนกสามัญ 2) การเปิดโรงเรียนศึกษาผู้ใหญ่สายสามัญ 3) การสอนพระอภิธรรม 4) การอบรมศีลธรรมให้นักโทษ 5) การสอนธรรมศึกษาให้นักโทษ 5. ปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียน ผลการวิจัยปรากฏว่าปัญหาที่อยู่ในระดับมาก ได้แก่ ขาดทุนทรัพย์เพื่อนำมาใช้ในการจัดการศึกษาขาดบุคลากรเข้ามาช่วยทำงานและขาดอุปกรณ์การเรียนการสอน 6. ความคิดเห็นเกี่ยวกับงานการศึกษานอกระบบโรงเรียน ผลการวิจัยปรากฏว่าพระสงฆ์มีความเห็นด้วยอย่างยิ่งเกี่ยวกับเรื่องครูผู้สอนในสถานศึกษาควรมีความรู้พิเศษ เช่น สามารถแนะแนวการเรียนต่อให้กับผู้เรียนได้จะเป็นส่วนดึงดูดให้ผู้เรียนกระตือรือร้นมากขึ้น นอกจากนั้นเกือบทั้งหมดมีความคิดเห็นในระดับเห็นด้วย 7. ผลการเปรียบเทียบความคิดเห็นเกี่ยวกับปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศึกษานอกระบบโรงเรียนของพระภิกษุผู้มีความแตกต่างกันด้านระยะเวลาการอุปสมบทและระดับการศึกษาทั้งสายสามัญลายปริยัติธรรม ปรากฏว่า 7.1 พระภิกษุกลุ่มที่มีอายุพรรษามากมีความคิดเห็นในเรื่อง 1) การขาดทุนทรัพย์เพื่อนำมาใช้ในการจัดการศึกษา 2) ขาดบุคลากรเข้ามาช่วยทำงาน 3) ขาดอุปกรณ์การเรียน การสอน ว่าเป็นปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศึกษาอยู่ในระดับมาก ส่วนพระภิกษุกลุ่มที่มีอายุพรรษาน้อย มีความเห็นว่า เป็นปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศึกษาในระดับน้อย 7.2 พระภิกษุผู้มีระดับการศึกษาสายสามัญต่างกัน มีความคิดเห็นเกี่ยวกับปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศึกษาแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ .05 เรื่อง ขาดบุคลากรเข้ามาช่วยทำงาน 7.3 พระภิกษุกลุ่มที่มีการศึกษาสายปริยัติธรรมในระดับสูง มีความคิดเห็นเรื่อง 1) พระผู้ใหญ่ไม่ให้ความร่วมมือสนับสนุนเท่าที่ควร 2) ชาวบ้านไม่ค่อยให้ความสนใจ 3) สถานที่ไม่เหมาะสมต่อการจัดการศึกษา 4) ผู้เรียนมีพื้นฐานการศึกษาต่างกันว่าเป็นปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศึกษาอยู่ในระดับมาก ส่วนพระภิกษุกลุ่มที่ศึกษาพระปริยัติธรรมระดับต้นนั้นเห็นว่าเป็นปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศึกษาในระดับน้อย 8. ผลการศึกษาเปรียบเทียบความคิดเห็นเกี่ยวกับงานการศึกษานอกระบบโรงเรียนของพระภิกษุผู้มีความแตกต่างกันด้านระยะเวลาการอุปสมบท และระดับการศึกษาทั้งสายสามัญลายพระปริยัติธรรม ปรากฏว่า 8.1 พระภิกษุผู้มีอายุพรรษามากจะมีความเป็นด้วยเกี่ยวกับงานการศึกษาเกือบทุกเรื่องอยู่ในระดับมาก ส่วนพระภิกษุผู้มีอายุพรรษาน้อย มีความเห็นด้วยในระดับที่น้อย 8.2 พระภิกษุกลุ่มที่มีการศึกษาสายสามัญระดับมัธยมศึกษา มีความเห็นด้วยในเรื่องควรมีการอบรมเผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับงานการศึกษานอกโรงเรียนให้แก่พระสงฆ์ สูงกว่าพระภิกษุกลุ่มที่มีการศึกษาระดับประถมศึกษา 8.3 พระภิกษุกลุ่มที่มีการศึกษาสายพระปริยัติธรรมในระดับสูงมีความเห็นด้วยในระดับสูงเรื่อง 1) วัดทั้งอยู่ในเมืองมีโอกาสที่จะพัฒนาทางด้านการศึกษาได้มากกว่าวัดในเขตชนบท 2) การศึกษานอกระบบโรงเรียนจำเป็นต้องทำควบคู่กันไปกับการศึกษาในระบบโรงเรียน 3) หน่วยงานของรัฐควรเปิดโอกาสให้พระสงฆ์เข้าไปมีส่วนช่วยเหลือในงาน การศึกษานอกระบบโรงเรียนด้วย 4) การจัดการศึกษาในวัดเป็นผลมาจากความคิดริเริ่มของพระสงฆ์ที่มีการศึกษาระดับสูง ส่วนพระภิกษุกลุ่มที่ศึกษาพระปริยัติธรรมระดับต้นนั้นเห็นด้วยในระดับน้อย