โครงการวางผังและการออกแบบอาคารเขตพุทธาวาส วัดเขาทำเทียม จังหวัดสุพรรณบุรี

Abstract

วัดเขาทำเทียม เป็นวัดที่ตั้งอยู่ที่แนวเขาด้านทิศตะวันตกของเมืองโบราณอู่ทอง อำเภออู่ทอง จังหวัดสุพรรณบุรี ในบริเวณวัดมีการขุดค้นพบโบราณสถานและโบราณวัตถุสมัยทวารวดีสำคัญ ได้แก่ ธรรมจักรศิลา พระพุทธรูปสำริดปางแสดงธรรมและจารึกภาษาสันสกฤตว่า “ปุษยคีรี” ซึ่งอักษรบนจารึกนั้นเป็นชื่อที่มีความเชื่อมโยงกับ “ปุษปคีรีมหาวิหาร” ในรัฐโอริสสา ประเทศอินเดีย วิหารนี้ถูกสร้างในสมัยพระเจ้าอโศกมหาราช ทำให้นักวิชาการมีข้อสันนิษฐานว่าวัดเขาทำเทียมเป็นวัดแห่งแรกในประเทศไทย จากการสำรวจสภาพปัจจุบันของวัดเขาทำเทียม พบว่ามีอุโบสถซึ่งเป็นโบราณสถานเดิมที่ถูกสร้างในสมัยอยุธยาอยู่บนเขา ทำให้ภิกษุสงฆ์ต้องใช้อาคารชั่วคราวแทนอุโบสถ นอกจากนั้นรูปลักษณ์ของสถาปัตยกรรมสำคัญและการจัดภูมิทัศน์ในปัจจุบันของวัดไม่แสดงถึงการพัฒนาพื้นที่ของวัดที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์อย่างเหมาะสม จึงเห็นสมควรที่จะทำการศึกษาเพื่อเสนอแนะการออกแบบ “โครงการวางผังและออกแบบอาคารเขตพุทธาวาส วัดเขาทำเทียม จังหวัดสุพรรณบุรี” เพื่อปรับปรุงพื้นที่ใช้งานให้มีความเหมาะสมกับความเป็นวัดในปัจจุบัน ในขั้นตอนของการวิจัยได้ทำการศึกษาข้อมูลภาคเอกสารเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ความสำคัญของเมืองโบราณอู่ทอง เพื่อความเข้าใจในความสำคัญของพื้นที่ตั้ง จากนั้นเข้าสู่การลงพื้นที่สำรวจเก็บข้อมูลกรณีศึกษาโดยแบ่งกรณีศึกษาเป็น 4 ส่วน ได้แก่ การศึกษาวัดกรณีศึกษาในอำเภออู่ทอง กรณีศึกษาสถาปัตยกรรมอุโบสถและวิหารของจังหวัดสุพรรณบุรี กรณีศึกษาอิทธิพลทวารวดีในงานสถาปัตยกรรมและศิลปกรรมของเมืองโบราณอู่ทอง รวมถึงศึกษาลักษณะทวารวดีในงานออกแบบสถาปัตยกรรมที่ปรากฏในปัจจุบัน ทั้งนี้เพื่อนำข้อมูลที่ศึกษาไปใช้เป็นแนวทางในการออกแบบ ผลการวิจัยเสนอแนะให้ออกแบบวางผังเพื่อปรับปรุงวัดเขาทำเทียม และพัฒนาเป็นสถานปฏิบัติธรรมเพื่อส่งเสริมให้วัดมีจำนวนพุทธศาสนิกชนเข้ามาใช้งานเพิ่มขึ้น รวมทั้งทำการออกแบบสถาปัตยกรรมอาคารเขตพุทธาวาส ประกอบด้วย อุโบสถที่มีความเหมาะสมกับการใช้งานที่เป็นปัจจุบันและวิหารสำหรับประดิษฐานพระพุทธรูปปางแสดงธรรมอันเป็นพระพุทธรูปปางสำคัญที่ถูกค้นพบในบริเวณวัด เพื่อแสดงคุณค่าของการเป็นวัดแห่งแรกในประเทศไทยซึ่งตั้งอยู่ในพื้นที่ตั้งอันมีประวัติศาสตร์อันยาวนาน