ความต้องการของเจ้าของเรือนในการปรับปรุงซ่อมแซมเรือนไทย ในพื้นที่โดยรอบตลาดน้ำอัมพวา อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม

Abstract

เรือนไทยเป็นสินทรัพย์ทางวัฒนธรรมของชาติ ในจังหวัดสมุทรสงครามมีเรือนไทยอยู่เป็นจำนวนมากส่วนหนึ่งอยู่ในสภาพทรุดโทรม ภาคีเพื่อการพัฒนาที่อยู่อาศัยต้องการให้มีการฟื้นฟูอนุรักษ์ที่อยู่อาศัยประเภทเรือนไทย การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์ในการศึกษาความต้องการของผู้อยู่อาศัยในการปรับปรุงซ่อมแซมเรือนไทย โดยเลือกพื้นที่โดยรอบตลาดน้ำ อัมพวาเป็นพื้นที่ศึกษา และใช้วิธีการศึกษาเอกสาร การสำรวจในภาพรวมและเลือกกรณีตัวอย่าง 43 หลัง สำรวจ ประมาณราคาค่าซ่อมแซม การสัมภาษณ์ เจ้าของเรือน ช่างเรือนไทย และภาคีเครือข่าย ผลการศึกษาพบว่า ในพื้นที่ศึกษามีเรือนไทย 174 หมู่เรือน ส่วนใหญ่มีอายุเกิน 100 ปี มีสภาพดีร้อยละ 46 สภาพปานกลางร้อยละ 25 และสภาพทรุดโทรมซึ่งต้องการการซ่อมแซมร้อยละ 29 ขนาดพื้นที่ของเรือนอยู่ระหว่าง 95 –918 ตารางเมตร โดยเรือนที่มีสภาพดี มีขนาดเรือนที่ค่อนข้างใหญ่กว่าเรือนที่มีสภาพทรุดโทรม ส่วนของเรือนที่จำเป็นต้องซ่อมแซมคือ หลังคา พื้น เสา คำนวณงบประมาณค่าซ่อมแซมอยู่ระหว่าง 1,800-1,320,000 บาท ขึ้นอยู่กับสภาพปัจจุบันและวิธีการซ่อมแซม ผู้อยู่อาศัยในครัวเรือนปัจจุบันส่วนใหญ่ร้อยละ 97 เป็นเจ้าของ ที่ดินและเรือน มีจำนวนผู้อยู่อาศัยในครัวเรือนไม่มากเฉลี่ย 2-3 คนต่อครัวเรือน ส่วนใหญ่เป็นผู้สูงอายุ ครัวเรือนมีอาชีพทำสวน มีรายได้ครัวเรือนเฉลี่ย 10,000-20,000 บาท/เดือน ส่วนใหญ่มีเงินออมจำนวนไม่มากและไม่มีหนี้สิน มีทัศนคติรักเรือนไทยและจะอยู่อาศัยต่อไป มีที่คิดว่าจะขายเรือนเพียง 1 หมู่เรือน มีความต้องการในการซ่อมแซม 29 ครัวเรือน(ร้อยละ67) โดยความต้องการของเจ้าของเรือนที่มีสภาพดีจะมีความต้องการซ่อมแซมที่มากกว่าผลที่สำรวจพบ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าเจ้าของเรือนที่มีสภาพดีไม่มีข้อจำกัดในด้านความสามารถในการจ่าย ขณะที่เรือนสภาพปานกลางและสภาพทรุดโทรมเจ้าของเรือนจะมีความต้องการซ่อมแซมน้อยกว่าความต้องการที่สำรวจพบ โดยเฉพาะเจ้าของเรือนที่สภาพทรุดโทรมจะเลือกซ่อมเท่าที่จำเป็นเพียงอย่างใดอย่างหนึ่งเท่านั้น นอกจากนั้น สังเกตพบว่าเรือนที่สภาพทรุดโทรมจะตั้งริมน้ำและมีการเข้าถึงไม่สะดวก และพบว่าผู้อยู่อาศัยส่วนใหญ่ยังขาดความรู้ความเข้าใจในเรื่องการปรับปรุงซ่อมแซมเรือนไทย และขาดการวางแผนด้านการเงิน ข้อเสนอแนะจากผลการศึกษาคือ (1) ส่งเสริมการออมทรัพย์เพื่อที่อยู่อาศัย ให้ความรู้ด้านเรือนไทยแก่เจ้าของเรือน เพื่อให้ร่วมรับรู้ปัญหาและนำไปสู่การจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์หรือกลุ่มอนุรักษ์เรือนไทย (2) องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นควรเข้ามาให้การสนับสนุนในการดำเนินงานปรับปรุงซ่อมแซมเรือนไทยในท้องถิ่น ทั้งด้วยการให้ความรู้ การจัดหาช่างเรือนไทย และการจัดให้มีแหล่งเงินกู้ดอกเบี้ยต่ำ สนับสนุนการจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์หรือกองทุนเพื่อการอนุรักษ์เรือนไทย (3) ควรมีหน่วยงานในระดับชาติ ในการอนุรักษ์ที่อยู่อาศัยประเภทเรือนไทยทั่วประเทศ และควรมีนโยบายและแผนงานด้านการอนุรักษ์อย่างเป็นระบบเช่นเดียวกับในหลายประเทศ ครอบคลุมการแก้ปัญหาการขาดแคลนวัสดุไม้ การขาดแคลนช่าง การขาดทุนทรัพย์ในการปรับปรุงซ่อมแซม