โครงสร้าง ระบบ และไวยากรณ์ของหนังสือพิมพ์

Abstract

งานศึกษานี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงโครงสร้าง ระบบ และไวยากรณ์ของหนังสือพิมพ์โดยใช้แนวคิดโครงสร้างนิยมและสัญวิทยาในแง่มุมของวิธีการศึกษาและชุดคำอธิบาย ศึกษาจากหนังสือพิมพ์ขนาดมาตรฐาน 3 ชื่อฉบับคือหนังสือพิมพ์ไทยรัฐ มติชนและบางกอดโพสต์รวม 9 ฉบับ โดยแบ่งออกเป็นวันทำงาน วันหยุด และวันไม่ปกติ ด้วยสายตาของนักโครงสร้างนิยมและนักสัญวิทยาต้องมองหนังสือพิมพ์ด้วยสายตาที่ไม่ปกติและการวิเคราะห์หนังสือพิมพ์ในฐานที่เป็นวัตถุสัญญะ ผลการศึกษาพบว่า โครงสร้างของหนังสือพิมพ์ประกอบไปด้วย 2 โครงสร้างคือโครงสร้างสถิตและโครงสร้างพลวัตร โดยโครงสร้างสถิตนั้นประกอบไปด้วยโครงสร้าง 2 ระดับคือโครงสร้างทางความคิด ที่มีองค์ประกอบของเนื้อหาสาระรูปแบบและการตีพิมพ์ และโครงสร้างทางกายภาพคือ ระดับตัวเล่ม ระดับหน้าและระดับหน่วยย่อย โครงสร้างงานของหนังสือพิมพ์นี้อยู่ได้ด้วยระบบความสัมพันธ์ระหว่างองค์ประกอบต่างๆ ที่อยู่ในหนังสือพิมพ์ ความสัมพันธ์ระหว่างรูปแบบและเนื้อหาสาระเป็นความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นจากความตั้งใจ ได้แก่ความสัมพันธ์ระหว่างเนื้อหาสาระและรูปแบบ ระบบความสัมพันธ์แบบเรียงลำดับ แบบคู่ตรงกันข้าม แบบความแตกต่างและอัตลักษณ์ และระบบความสัมพันธ์ระหว่างตัวบทกับบริบทในองค์ประกอบย่อย ทั้งนี้หนังสือพิมพ์จะใช้ความสัมพันธ์แบบกระบวนทัศน์เพื่อจัดการกับรูปแบบของตัวบทในหนังสือพิมพ์ และใช้ความสัมพันธ์แบบวากยสัมพันธ์เพื่อจัดการกับเนื้อหาสาระเป็นหลัก ทั้งโครงสร้างและระบบความสัมพันธ์ของหนังสือพิมพ์จะถูกควบคุมให้สามารถสื่อสารออกมาเป็นรูปแบบสื่อหนังสือพิมพ์ได้ด้วย “ไวยากรณ์” ของหนังสือพิมพ์ ที่เป็นกฎเกณฑ์ในการสร่าง/ควบคุมความเป็นหนังสือพิมพ์ผ่านการบรรณาธิกรณ์โดยแบ่งออกได้ 2 ไวยากรณ์ย่อยคือ “ไวยากรณ์การเขียนข่าว” และ “ไวยากรณ์การจัดหน้า” นักหนังสือพิมพ์เป็นตัวเชื่อมระหว่างโครงสร้างทางความคิดกับโครงสร้างทางกายภาพหนังสือพิมพ์ผ่าน 2. กระบวนการคือ กระบวนการแรกจากแนวความคิดมาสู่นักหนังสือพิมพ์ ผ่านการเรียนการสอนในสถาบันการศึกษา, กระบวนการขัดเกลาทางสังคม การสืบทอดความรู้/ถ่ายทอดอุดมการณ์ผ่านระบบสังคม วัฒนธรรม ค่านิยมฯ กระบวนการที่สองคือกระบวนการผลิตซ้ำอุดมการณ์ความคิดจากนักหนังสือพิมพ์ ไปสู่ตัวเล่มหนังสือพิมพ์ผ่านการผลิตในระบบสื่อมวลชน “ข่าว” คือรูปแบบข้อเขียนที่สำคัญที่สุดในหนังสือพิมพ์ คือตัวสร้าง/ให้กำเนิดหนังสือพิมพ์ ข่าวคือ “รูปสัญญะที่ล่องลอย” เป็นรูปแบบแบบนามธรรม ข่าวจึงต้องการหนังสือพิมพ์มาทำหน้าที่เป็นรูปสัญญะที่เป็นรูปธรรมเพื่อทำให้สามารถจับต้องสัมผัสและรับรู้ได้ และข่าวก็คือหัวใจหลักของการสร้างมายาคติในหนังสือพิมพ์ มายาคติที่สำคัญของหนังสือพิมพ์คือการเป็นตัวแทนของความจริงในสังคม ซึ่งได้จากการโอนย้ายถ่ายความหมายสัญญะมาจากข่าวในฐานะรูปสัญญะมาสู่ตัวหนังสือพิมพ์ในฐานะรูปสัญญะ ด้วยวิธีการอุปมาอุปไมยความจริง และสะท้อนให้เห็นว่าแท้จริงแล้วหนังสือพิมพ์ก็คือนิทานปรัมปราเรื่องหนึ่ง ที่มีแก่นกลางเรื่องอยู่ที่ความจริงของโลก