การพัฒนากระบวนการเรียนการสอนด้วยกิจกรรมสร้างภาพในใจเพื่อส่งเสริมความสามารถในการออกแบบบรรจุภัณฑ์ของนิสิตนักศึกษาระดับปริญญาบัณฑิต

Abstract

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ พัฒนารูปแบบกิจกรรมภาพในใจและประเมินผลการพัฒนาความสามารถทางการออกแบบที่เกิดขึ้นจากการร่างภาพ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในงานวิจัยคือ นักศึกษาระดับปริญญาบัณฑิต สาขาเทคโนโลยีการพิมพ์และบรรจุภัณฑ์ มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี จำนวน 30 คน เครื่องมือในการวิจัยประกอบด้วย แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้างสำหรับผู้ปฏิบัติที่เป็นเยี่ยม, แบบฝึกภาพในใจจำนวน 2 ประกอบด้วย 1) แบบฝึกการจำข้อมูลภาพหลักเกณฑ์ของรูปทรง 2) แบบฝึกเรียกคืนข้อมูลและควบคุมภาพในใจเพื่อสร้างรูปร่างใหม่ และ กิจกรรมภาพในใจเพื่อการออกแบบ จำนวน 3 กิจกรรม ประกอบด้วย กิจกรรมที่ 1 ใช้หลักการรับรู้ข้อมูลจากบรรยาย กิจกรรมที่ 2 ใช้หลักการรับรู้ข้อมูลภาพ และ กิจกรรมที่ 3 ใช้หลักการเชื่อมโยงข้อมูลการบรรยายสู่ภาพด้วยสร้างผังโครงสร้างประโยค ซึ่งนำไปสู่นวัตกรรมการสอนการออกแบบบรรจุภัณฑ์ ข้อมูลจากการฝึกจำข้อมูลภาพและการทำกิจกรรมฯ ถูกนำมาวิเคราะห์หาค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์เพียร์สัน และการวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบทางเดียว ผลการวิจัยพบว่า รูปแบบและกิจกรรมที่กระตุ้นการสร้างภาพในใจ มีรูปแบบของกิจกรรมที่รับรู้ข้อมูลจากสิ่งเร้าที่มาจากโจทย์การทำกิจกรรม นำมาประมวลผลและสร้างเป็นภาพในใจ เพื่อนำไปใช้สร้างสรรค์งานออกแบบ ซึ่งปรากฏผลว่าการระลึกจำกับการใช้ภาพในใจ มีระดับความสัมพันธ์อยู่ในระดับสูงและไปในทิศทางบวก โดยมีค่าสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์ (r) เท่ากับ 0.77 ซึ่งแสดงว่า เมื่อบุคคลจดจำข้อมูลภาพได้แล้ว ภาพในใจที่วาดออกมาจะมีความถูกต้องตามโจทย์และสามารถควบคุมภาพในใจได้มากขึ้นอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ส่วนการพัฒนาความสามารถในการออกแบบพบว่า ในกิจกรรมที่ 1 และกิจกรรมที่ 3 กลุ่มทดลองมีความสามารถในการออกแบบที่พัฒนามาจากภาพในใจ แตกต่างจาก กลุ่มควบคุม โดยมีผลคะแนนการทำกิจกรรมการออกแบบสูงกว่ากลุ่มควบคุม มีค่าเฉลี่ยที่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05 ข้อค้นพบในงานวิจัยนี้คือ การฝึกบุคคลให้มีทักษะวิเคราะห์รูปทรงปฐมฐาน 3 มิติ จะสามารถส่งเสริมให้บุคคลถ่ายทอดเป็นภาพผลงานออกแบบบรรจุภัณฑ์ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ในด้านการคิดริเริ่ม และการขึ้นโครงสร้างอย่างสร้างสรรค์