การศึกษาเพื่อการอนุรักษ์บ้านพักอาศัยไม้ซึ่งได้รับอิทธิพลตะวันตก สร้างในช่วงรัชกาลที่ 5-7

Abstract

วิเคราะห์หาแนวทางการอนุรักษ์ที่เหมาะสมกับอาคารบ้านพักอาศัย ซึ่งได้รับอิทธิพลตะวันตก สร้างในช่วงรัชกาลที่ 5-7 โดยเลือกกรณีศึกษาเฉพาะบ้านซึ่งมีโครงสร้างไม้ และครึ่งตึกครึ่งไม้ ในพื้นที่กรุงเทพมหานคร จำนวน 30 หลังโดยประมาณ เป็นการวิเคราะห์ข้อมูลที่มีอยู่ และเอกสารที่เกี่ยวข้อง และจากการสำรวจเพิ่มเติม โดยมุ่งเน้นที่จะเสนอแนวทางการอนุรักษ์ และวิธีปฏิบัติที่เหมาะสมในการอนุรักษ์อาคาร ในเบื้องต้น จากการวิเคราะห์ปัญหาในปัจจุบันนั้น บ้านพักอาศัย ซึ่งเป็นกรณีศึกษาดังกล่าว ต้องเผชิญกับปัญหาโดยรวมในหลายๆ ประการ ทั้งจากการถูกรื้อถอนทำลาย ผลกระทบจากสภาพแวดล้อม การทำลายคุณค่าเดิมของอาคารเนื่องจากขาดความเข้าใจ ในการ เลือกวิธีการอนุรักษ์ที่เหมาะสม เมื่อประเมินคุณค่าอาคารกรณีศึกษาพบว่า บ้านเหล่านี้มีคุณค่าในหลายๆ ด้าน อันได้แก่ คุณค่าทางประวัติศาสตร์ คุณค่าทางสุนทรียภาพ คุณค่าทางด้านสถาปัตยกรรม คุณค่าทางสังคมและคุณค่าเนื่องจากประโยชน์ใช้สอย และจากผลการประเมินคุณค่า มีบ้านอยู่บางหลังที่ควรค่าแก่การขึ้นทะเบียนโบราณสถาน แต่ก็จัดได้ว่าเป็นส่วนน้อยเมื่อเทียบกับจำนวนทั้งหมดของอาคารที่มีอยู่ในปัจจุบัน อย่างไรก็ตาม จากผลสรุปการวิจัย มีข้อเสนอแนะว่า บ้านแต่ละหลังที่อยู่ในขอบเขตของอาคารที่ศึกษานั้น ควรได้รับการอนุรักษ์ที่เหมาะสม โดยการกำหนดแนวความคิดในการอนุรักษ์นั้น มีเกณฑ์สำคัญที่ควรพิจารณาอันได้แก่ คุณค่าที่ประเมินได้ ศักยภาพในการอนุรักษ์ของอาคารแต่ละหลัง และวัตถุประสงค์ในการอนุรักษ์ แนวความคิดที่ได้นี้ จะใช้เป็นกรอบในการออกแบบขั้นตอนในการอนุรักษ์อาคารต่อไป สำหรับภาครัฐและเอกชน ควรมีการส่งเสริมให้มีมาตรการสร้างแรงจูงใจในการอนุรักษ์ ทั้งด้านกฎหมายและการลงทุน เพื่อให้เจ้าของอาคารมีทางเลือกมากขึ้นที่จะอนุรักษ์บ้านไว้ หรือฟื้นฟูในมีชีวิตใหม่ ปรับการใช้สอยให้สอดคล้องกับสภาพแวดล้อมในปัจจุบัน ก่อนที่บ้านพักอาศัยที่มีคุณค่าเหล่านี้จะทยอยหายไป จากกรุงเทพมหานครจนหมดสิ้น