สภากาชาดไทย : กำเนิดและพัฒนาการ (พ.ศ.2436-2485)

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาถึงกำเนิดและพัฒนาการของสภากาชาดไทย ซึ่งเป็นองค์การกุศลที่เก่าแก่แห่งหนึ่งของประเทศไทย ตั้งแต่แรกก่อตั้งใน พ.ศ.2436 จนถึงช่วงแรกของสงครามโลกครั้งที่ 2 ในลักษณะที่มีปฏิสัมพันธ์กับความเปลี่ยนแปลงของสังคม จากการศึกษาพบว่าสภากาชาดไทยก่อตั้งขึ้นใน พ.ศ. 2436 เนื่องจากกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศสเรื่องเขตแดนริมฝั่งแม่น้ำโขง เมื่อเหตุการณ์ยุติลงกิจการของสภานี้ก็ซบเซาลงไปด้วย ต่อมาเมื่อพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯเสด็จขึ้นครองราชย์ก็โปรดให้ฟื้นฟูกิจการของสภาการกุศลนี้ขึ้นอีกครั้งหนึ่ง และด้วยขณะนั้นสภาพสังคมด้านการแพทย์และสาธารณสุขของไทยได้เปลี่ยนแปลงไปจากการนำวิทยาการด้านการแพทย์แผนใหม่เข้ามาโดยมิชชันนารีตะวันตก ตั้งแต่รัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าฯก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงในด้านการรักษาพยาบาลขึ้นหลายประการมีการจัดสร้างโรงพยาบาล ความตื่นตัวทางด้านสาธารณสุข การป้องกันโรคจากสภาพการณ์ด้งกล่าวพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯทรงมีพระราชดำริว่าจะปล่อยให้เป็นภาระของรัฐเท่านั้นคงไม่ทันกับความต้องการของประชาชน จึงโปรดให้ฟื้นฟูกิจการของสภากาชาดขึ้นเพื่อรองรับภาวะการณ์ดัวกล่าว การดำเนินการของสภากาชาดไทยนี้ ได้มีการปรับเปลี่ยนให้ทันกับความต้องการของสังคม โดยมีบทบาทหลักคืองานด้านการแพทย์และสาธารณสุข เนื่องจากในขณะนั้นสังคมไทยมีปัญหาอัตราการตายของพลเมืองอยู่ในเกณฑ์สูงโดยเฉพาะในวัยทารก สภากาชาดจึงได้ดำเนินการทั้งในด้านการรักษาพยาบาล การกำจัดโรคภัยที่เป็นปัญหาของสังคม การเผยแพร่ความรู้ด่านสาธารณสุขแก่ประชาชน และมีงานค้นคว้าวิทยาศาสตร์ที่เสริมให้งานทางด้านการแพทย์และสาธารณสุขมีประสิทธิภาพขึ้น ทั้งยังได้ให้การอบรมเยาวชนในด้านการดูแลอนามัยทั้งของตนและของผู้อื่นด้วย นอกจากนี้เมื่อสังคมเกิดภาวะสงครามสภากาชาดก็สามารถปรับบทบาทให้ทันกับความต้องการได้โดยมีงานที่สำคัญคือ งานด้านการบรรเทาทุกข์ซึ่งสามารถดำเนินการได้อย่างรวดเร็วและทันท่วงที สภากาชาดไทยจึงเป็นองค์กรสาธารณกุศลที่ดำเนินบทบาทให้เป็นไปได้อย่างทันกับความเปลี่ยนแปลงและความต้องการของสังคม ซึ่งทำให้องค์กรนี้สามารถดำเนินการอยู่ได้เป็นระยะเวลานานจวบจนถึงปัจจุบัน