ผลกระทบจากธุรกิจค้าปลีกขนาดใหญ่ที่มีต่อสภาพแวดล้อมชุมชน : กรณีศึกษา ย่านบางกะปิ กรุงเทพมหานคร

Abstract

วิทยานิพนธ์นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาสภาพการพัฒนาของธุรกิจค้าปลีกขนาดใหญ่ในพื้นที่ กรณีศึกษาย่านบางกะปิ กรุงเทพมหานคร 2. ศึกษาปัญหาและผลกระทบจากธุรกิจค้าปลีกขนาดใหญ่ที่มีต่อสภาพแวดล้อมชุมชนย่านบางกะปิ 3. เสนอแนะแนวทางในการแก้ไขปัญหาผลกระทบจากธุรกิจค้าปลีกขนาดใหญ่ที่มีต่อสภาพแวดล้อมชุมชนย่านบางกะป ซึ่งเครื่องมือในการทำวิจัยในครั้งนี้ คือ แบบสอบถาม และการสำรวจภาคสนาม ผู้ใช้บริการร้านค้าปลีกขนาดใหญ่ย่านบางกะปะทั้ง 3 แห่ง ได้แก่ ห้างเทสโก้-โลตัส ห้างแมคโคร และห้างบิ๊กซี โดยมีจำนวนของกลุ่มตัวอย่างเท่ากับ 395 ตัวอย่างและจากกลุ่มร้านค้าปลีกขนาดเล็กย่านบางกะปิจำนวน 50 กลุ่มตัวอย่าง โดยใช้วีการสุ่มตัวอย่างแบบบังเอิญ (Accidental Sampling) จากนั้นจึงนำข้อมูลมาวิเคราะห์หาผลกระทบที่เกิดขึ้นและเสนอแนะแนวทางในการแก้ไขต่อไป จากการศึกษาทำให้ทราบได้ว่าย่านบางกะปิมีลักษณะของธุรกิจค้าแบบกระจุกตัว (Clustered Pattern) เนื่องจากย่านบางกะปินั้นมีศักยภาพในการพัฒนาเป็นย่านการค้ามากกว่าพื้นที่อื่น ๆ ในบริเวณพื้นที่ที่ใกล้เคียงกัน จึงทำให้ย่านบางกะปิเป็นทำเลที่หมายตาของผู้ประกอบการค้าในรูปแบบต่าง ๆ โดยเฉพาะในรูปแบบของศูนย์การค้าและร้านค้าปลีกขนาดใหญ่ ซึ่งเมื่อพิจารณาถึงผลกระทบที่ตามมาแม้จะพบว่าผู้บริโภคจะได้ประโยชน์จากการที่ได้ซื้อสินค้าราคาถูก มีสินค้าให้เลือกหลากหลาย ได้รับความสะดวกสบาย แต่ในขณะเดียวกันกรเข้ามากระจุกตัวกันของร้านค้าปลีกขนาดใหญ่นั้นก็ได้สร้างผลกระทบให้กับพื้นที่ย่านบางกะปิในด้านต่าง ๆ ตามมาเช่นกัน เช่น ผลกระทบที่มีต่อร้านค้ารายย่อย ผลกระทบที่มีต่อการจราจรและการสัญจร ผลกระทบด้านความไม่เป็นระเบียบของหาบเร่แผงลอย และผลกระทบด้านคุณภาพสิ่งแวดล้อม ซึ่งจากการศึกษาจึงได้เสนอแนะแนวทางในการแก้ไขผลกระทบในด้านต่าง ๆ ดังนี้ ร้านค้ารายย่อย รวมทั้งศูนย์การค้าขนาดเล็กและขนาดกลาง ควรมีการปรับปรุงตนเองในทุก ๆ ด้านเพื่อเป็นการดึงดูดผู้บริโภคให้มาใช้บริการเพิ่มขึ้น และภาครัฐควรมีการควบคุมในเรื่องของที่ตั้งและจำนวนร้านค้าปลีกขนาดใหญ่ในจำนวนที่สอดคล้องกับพื้นที่และจำนวนประชากร และมีการจำกัดเวลาเปิด-ปิด, ผลกระทบที่มีต่อการจราจรและการสัญจร ควรมีการจัดระเบียบเส้นทางการสัญจรบริเวณหน้าห้างโลตัสใหม่ โดยตักเส้นทางทางด้านหลังห้าง เพื่อออกสู่ถนนศรีนครินทร์และถนนลาดพร้าว เชื่อมสะพานลอยคนข้ามให้ถึงกันระหว่างห้างทั้ง 4 คือ ห้างแมคโคร ห้างน้อมจิตต์ ห้างเดอะมอลล์ และห้างโลตัส จัดที่จอดรถสาธารณะและบริการรถรับส่ง ปรับปรุงทางเดินเท้าและสภาพภูมิทัศน์ของทางเดินด้านหน้า, ผลกระทบด้านความไม่เป็นระเบียบของหาบเร่แผงลอยควรมีการจัดระเบียบหาบเร่ แผงลอย โดยจัดแนวเขตในการตั้งแผงเพื่อไม่ให้เกิดการลุกล้ำทางเดินเท้าหรือจัดทำเป็นแผงหรือรถเข็นให้เป็นสัดส่วนและอยู่ในลักษณะเดียวกัน, ผลกระทบด้านคุณภาพสิ่งแวดล้อม ควรมีมาตรการกำหนดและสนับสนุนให้ร้านค้าปลีดขนาดใหญ่ต้องมีการแบ่งส่วนของพื้นที่บางส่วนของตนในการสร้างสวนหย่อมปลูกต้นไม้เพื่อให้ความร่มรื่นกับพื้นที่ด้านหน้าและบริเวณใกล้เคียง และมีการจัดตั้งจุดตรวสอบคุณภาพอากาศและเสียงบริเวณด้านหน้าหรือบริเวณใกล้เคียงกับศูนย์การค้าและร้านค้าปลีกขนาดใหญ่ เป็นต้น