การวิเคราะห์วาทกรรมพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย และวาทกรรมรัฐบาลพลังประชาชน (พฤษภาคม-ธันวาคม 2551)

Abstract

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ประการที่หนึ่งคือ เพื่อศึกษากลยุทธ์ทางวาทกรรมหลักของทั้งฝ่ายพันธมิตรประชาชนเพื่อประชาธิปไตย (พันธมิตรฯ) และฝ่ายรัฐบาลพลังประชาชน (ฝ่ายรัฐบาล) ที่นำมาใช้ในการโจมตีซึ่งกันและกัน วัตถุประสงค์ประการที่สองคือ เพื่อทราบอิทธิพลของกลยุทธ์ทางวาทกรรมเหล่านั้นที่ส่งผลต่อเนื้อหาที่ทั้งสองฝ่ายต้องการสื่อสารไปยังสาธารณะ การโต้แย้งและลีลาในการใช้วาทกรรมที่ถูกนำเสนอบนเวทีของฝ่ายพันธมิตรฯ และรายการ “ความจริงวันนี้” ซึ่งจัดว่าเป็นตัวแทนของฝ่ายรัฐบาล ถูกนำมาศึกษา โดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหาเชิงคุณภาพ และการสัมภาษณ์ เป็นวิธีการเก็บรวบรวมข้อมูลในการวิจัย ผลการวิจัยพบว่า ฝ่ายพันธมิตรฯ ใช้กลยุทธ์ทางวาทกรรม 35 กลยุทธ์ และฝ่ายรัฐบาลใช้กลยุทธ์ทางวาทกรรม 31 กลยุทธ์ เพื่อใช้สื่อสารไปยังสาธารณะ ความหมายทั้งนัยตรงและนัยประหวัดนั้นฝังอยู่ในเนื้อหาที่ทั้งสองฝ่ายยกขึ้นมาเพื่อแสดงเหตุผล ทั้งนี้กลยุทธ์ทางวาทกรรมมีความสำคัญกับประเด็นต่าง ๆ ที่ทั้งสองฝ่ายต้องการเผยแพร่ต่อผู้รับสาร วาทกรรมถูกใช้เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการเผยแพร่ความหมาย และประกอบสร้างความเป็นจริงให้กับผู้รับสาร ทั้งนี้วาทกรรมเหล่านั้นได้เปิดเผยให้เห็นถึงอุดมการณ์ทางการเมืองของทั้งสองฝ่าย ผ่านทางการโต้แย้งแสดงเหตุผลตามแบบของทุลมิน, รัฐธรรมนูญ และหลักการต่าง ๆ การแสดงความจงรักภักดี และให้ความเคารพต่อสถาบันกษัตริย์ การโจมตีโดยการใช้เรื่องส่วนตัว การเสียดสีและถากถาง การเปรียบเทียบและการอุปมา หรือแม้แต่การตั้งสมญานาม วาทกรรมต่าง ๆ ได้รับอิทธิพลจากสื่อที่ถูกใช้เป็นช่องทางในการสื่อสารข้อความของพวกเขา กรรมสิทธิ์ความเป็นเจ้าของสื่อส่วนตัว และสื่อของรัฐ รวมถึงจรรยาบรณวิชาชีพ ก็ส่งผลต่อการใช้กลยุทธ์ทางวาทกรรมของบุคลากรสื่อ ความเป็นจริงที่ทั้งฝ่ายพันธมิตรฯ และฝ่ายรัฐบาลพยายามสร้างขึ้น มีความเกี่ยวข้องกับความรู้และอำนาจ ทั้งนี้โดยการนำแนวคิดของฟูโกต์มาประยุกต์ใช้ในการอธิบาย ผู้ที่มีอำนาจ ได้แก่ รัฐบาล สร้างวาทกรรมกระแสหลัก เพื่อกำหนดความเชื่อของผู้รับสาร และเพื่อประกอบสร้าง “ความเป็นจริง” โดยตระหนักว่าความเชื่อของผู้รับสาร หรือ “ความรู้” จะทำให้รัฐบาลมีอำนาจ ในอีกทางหนึ่ง ฝ่ายรัฐบาลก็มีอำนาจในการกำหนดว่าอะไรคือ “ความจริง” สำหรับผู้รับสาร อะไรที่เรียกได้ว่าเป็น “ความรู้” สำหรับสาธารณะ สิ่งต่าง ๆ ทั้งหมดนี้ถูกนำไปประยุกต์ใช้กับฝ่ายพันธมิตรฯ ผู้สร้างวาทกรรมทท้าทาย เพื่อสร้างความเป็นจริงในแบบของพวกเขา เพื่อที่จะทำให้ผู้รับสารยอมรับ อันจะทำให้ฝ่ายพันธมิตรฯ มีอำนาจขึ้นมาได้