อัตราการกำจัด เฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร ระหว่างชนิดที่ไวกับชนิดที่ดื้อต่อเมโทรนิดาโซลด้วยสูตรยา ที่มีเมโทรนิดาโซลในผู้ป่วยไทยที่มีโรคแผลเปปติก

Abstract

ที่มาและวัตถุประสงค์ ปัจจุบันพบว่า เฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร ซึ่งสัมพันธ์กับการเกิดโรคแผลเปปติกทั้งแผลในกระเพาะอาหาร (gastric ulcer: GU) และแผลในลำไส้เล็กส่วนต้น (duodenal ulcer: DU) มีการดื้อต่อเมโทรนิดาโซลในหลอดทดลอง ซึ่งพบมากน้อยแตกต่างกันในแต่ละประเทศ ในประเทศไทยมีการศึกษาน้อยมากเพียงรายงานเดียวซึ่งพบสูงถึงร้อยละ 51 แต่การดื้อยานี้ยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัดว่ามีผลต่อการรักษาจริงหรือไม่ การศึกษานี้จึงมุ่งวิเคราะห์ถึงอัตราการกำจัด เฮลิโค- แบคเตอร์ ไพโลไร โดยเปรียบเทียบระหว่างชนิดที่ไวกับชนิดที่ดื้อต่อเมโทรนิดาโซลด้วยสูตรยาที่มีเมโทรนิดาโซลในผู้ป่วยไทยที่มี โรคแผลเปปติก วิธีดำเนินการ ผู้ป่วยไทยที่มีโรคแผลเปปติกและเพาะเชื้อ เฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร ขึ้นมีทั้งหมด 52 ราย ทุกราย rapid urease test (CLO test, Delta West, Australia) ได้ผลบวกจากชิ้นเนื้อที่ antrum และ body ที่ละ 1 ชิ้นจากการส่องกล้อง ตรวจทางเดินอาหารส่วนบนขณะที่พบว่ามีแผลเปปติก การทดสอบถึงความไวต่อเมโทรนิดาโชลใช้ Epsilometer test (AB Biodisk, Solna, Sweden) ผู้ป่วยทุกรายจะได้รับการรักษาด้วย สูตรยา 3 ตัวนาน 1 สัปดาห์ ประกอบด้วย โอมีพราโซล 20 มก., คลาริโธรมัยชิน 500 มก. และเมโทรนิดาโชล 500 มก. ทุกตัวรับประทานก่อนอาหารเช้าและเย็น จากนั้นจะรับประทาน โอมีพราโซล 20 มก. ต่ออีก 5 สัปดาห์สำหรับแผลในกระเพาะอาหาร และอีก 3 สัปดาห์สำหรับแผลในลำไส้เล็กส่วนต้น จากนั้น 4 สัปดาห์หลังจากรับประทานยาครบ จะทำการส่องกล้องตรวจทางเดินอาหารส่วนบนซ้ำ และตัดชิ้นเนื้อที่ antrum 3 ชิ้นและที่ body 2 ชิ้น เพื่อส่งตรวจหาเฮลิโคแบคเตอร์ไพโลไร ด้วยวิธี CLO test, การตรวจทางพยาธิ และการเพาะเชื้อ ทุกการทดสอบจะต้องได้ผลลบเพื่อยืนยันว่ากำจัดเชื้อนี้ได้สำเร็จ ผลการศึกษา เฮลิโคแบคเตอร์ไพโลไร ที่ดื้อต่อเมโทรนิดาโซล กำหนดที่ MIC90 > 32 มก./ล. พบในผู้ป่วย 27 ราย จากทั้งหมด 52 ราย (ร้อยละ51.92) ขณะที่ชนิดที่ไวต่อเมโทรนิดาโซล พบในผู้ป่วย 25 ราย (ร้อยละ48.08) มีผู้ป่วย 5 รายไม่มา ติดตามการรักษาและไม่สามารถติดตามมาได้ มี 1 รายเกิดผื่นแพ้ยา กำจัดเชื้อนี้ได้สำเร็จ (ซึ่งกำหนดว่าต้องได้ผลลบทั้งจาก CLO test, การตรวจทางพยาธิและการเพาะเชื้อ) 13 จาก 23 ราย (ร้อยละ 56.52)ในกลุ่มที่ไวต่อเมโทรนิดาโชล (GU -9, DU = 12, GU and DU 2) และ 12 จาก 23 ราย (ร้อยละ 52.17) ในกลุ่มที่ดื้อต่อเมโทรนิดาโซล (GU = 6, DU = 16, GU and DU 1) (p > 0.05) ส่วนผลการรักษาแผลพบว่ารักษาหายในอัตราที่สูงทั้ง 2 กลุ่ม คือ ร้อยละ 95.65 ในกลุ่มที่ไวต่อเมโทรนิดาโซล และ ร้อยละ91.30ในกลุ่มที่ดื้อต่อเมโทรนิดาโซล สรุป แม้ว่าการดื้อต่อเมโทรนิดาโซลของ เฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร ในผู้ป่วยไทยที่มีโรคแผลเปปติกจะพบสูงถึง ร้อยละ 51.92 ก็ตามซึ่งใกล้เคียงกับที่เคยมีรายงาน การดื้อยาในหลอดทดลองนี้ก็ไม่มีผลต่อการกำจัด เฮลิโคแบคเตอร์ ไพโลไร ด้วยสูตรยาที่มีเมโทรนิดาโซล