นโยบาย กลยุทธ์การดำเนินงานและปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการขยายตัวของธุรกิจสิ่งพิมพ์ในเครือ "มติชน"

Abstract

การวิจัยเชิงคุณภาพครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา พัฒนาการ รูปแบบการดำเนินงาน รวมทั้งปัจจัยเกี่ยวข้องกับการขยายสื่อสิ่งพิมพ์ในเครือมติชนโดยเฉพาะ หนังสือพิมพ์มติชนรายวัน หนังสือพิมพ์ประชาชาติธุรกิจ และหนังสือพิมพ์ข่าวสด โดยใช้วิธีการรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์แบบเจาะลึก สังเกตการณ์ และจากเอกสาร ต่าง ๆ ผลการวิจัยพัฒนาการของเครือมติชน พบว่า ความสำเร็จทั้งในเชิงอุดมการณ์ และธุรกิจในระดับหนึ่ง มาจากผู้บริหารระดับสูง และระดับกลาง ที่มีประสบการณ์ในการทำงานหนังสือพิมพ์มายาวนาน และมีสายสัมพันธ์ ที่ดีกับบุคคลที่มีบทบาทนำความคิดในสังคม ทั้งนักการเมือง ข้าราซการ และนักธุรกิจ ซึ่งเป็นภาพสะท้อนให้เห็นคุณภาพของหนังสือพิมพ์ในเครือมติชน การกำหนดนโยบาย และกลยุทธ์การดำเนินงานของบริษัท มติชน จำกัด (มหาชน) ดำเนินงานภายใต้ทฤษฎีการบริหารงานแบบดั้งเดิม ซึ่งมีแนวความคิดว่า นโยบายเป็นภาระกิจของผู้บริหารระดับสูงเท่านั้น แนวทางที่ทำให้มติชนผ่านวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจมาได้ในครั้งนี้ เป็นผลมาจากการวางนโยบายการลงทุนทางธุรกิจอย่างรัดกุม ส่วนการขยายตัวของธุรกิจสิ่งพิมพ์ที่มีมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ยุคบุกเบิกจนถึงปัจจุบนนั้น จะเห็นว่ามีการ เติบโตแบบรวมตัวของธุรกิจตามแนวราบ (Horizontal Integration) เนื่องมาจากการขยายสื่อสิ่งพิมพ์ในเครือเพียง อย่างเดียว ทั้งยังควบรวมกิจการข่าวสดเข้ามาเพื่อขยายฐานของกลุ่มเป้าหมาย อันเป็นไปตามรูปแบบการดำเนินงาน แบบเครือข่าย (Group or Chain Ownership) ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการขยายตัวของธุรกิจสิ่งพิมพ์ในเครือข่าย “มติชน” นั้น แบ่งได้เป็น 2 ส่วนคือ ปัจจัยภายใน อันได้แก่ ผู้บริหาร ทุน และบุคลากร และปัจจัยภายนอก อันได้แก่บริบททางสังคม การเมือง และเศรษฐกิจ