ผลต่อตับของ(+)กรดอัสนิคจากฝอยลมและการเหนี่ยวนำเฮพาติคไซโตโครมพี 450 ในหนูขาว

Abstract

(+)กรดอัสนิค ((+)-usnic acid) เป็นสารสำคัญที่สกัดได้จากฝอยลม (USNEA SIAMENSIS WAINIO) ได้ทำการศึกษาการเกิดพิษต่อตับ, การเกิดพิษเมื่อให้ร่วมกับคาร์บอน เตตระคลอไรด์ และการเหนี่ยวนำ cytochrome P450 isoenzymes ในหนูขาวและ ในเซลล์ตับอิสระ โดยให้หนูขาวได้รับ(+)กรดอัสนิคขนาด 50 และ 200 mg kg⁻¹ ทางช่องท้อง วันละครั้งเป็นเวลา 5 วัน อาศัยการตรวจวัด SGOT, SGPT และ จุลกายวิภาคศาสตร์ของตับ เป็นพารามิเตอร์บ่งชี้การเกิดพิษต่อตับ (+)กรดอัสนิคทำให้เกิดการทำลายของเซลล์ตับและออร์กาเนลล์ที่สำคัญ ในขนาด 200 mg kg⁻¹ พบการเปลี่ยนแปลง mitochondria และ endoplasmic reticulum อย่างชัดเจนเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม ในเซลล์ตับอิสระ (+)กรดอัสนิคความเข้มข้น 10⁻⁵, 10⁻⁴ และ 10⁻³ M มีผลเพิ่ม GOT, GPT, malondialdehype (MDA) และลด reduced glutathione content (GSH) ซึ่งเหมือนกับพิษที่เกิดคาร์บอน เตตระคลอไรด์พิษต่อเซลล์ตับเพิ่มขึ้นเมื่อให้เซลล์ได้รับคาร์บอน เตตระคลอไรด์ร่วมกับ(+)กรดอัสนิคในความเข้มข้นดังกล่าวข้างต้น ในเซลล์ตับอิสระ (+)กรดอัสนิคในความเข้มข้น 10⁻³ และ 10⁻² M มีผลเพิ่ม aniline hydroxylase activity (CYP 2E1) แต่ให้ผลที่ลดลงต่อ aminopyrine N-demethylase activity (CYP 2B, 2C) ในความเข้มข้น 10⁻⁴ และ 10⁻³ M การเกิดพิษต่อตับ การเกิดพิษเมื่อให้ร่วมกับคาร์บอนเตตระครอไรด์ และการเหนี่ยวนำไซโตโครม พี450 2E1 โดย(+)กรดอัสนิคสัมพันธ์กับขนาดที่ได้รับ กลไกการเกิดพิษต่อตับยังไม่ทราบแน่ชัด แต่คาดว่าน่าจะเกี่ยวข้องกับ reactive metabolites ของ(+)กรดอัสนิค