ความเสี่ยงในการสะสมโลหะหนักของผักคะน้า(Brassica oleracea L.var. alboglabra Bailey)และผักกาดหอม(Lactuca sativa var.crispa) เมื่อใช้กากตะกอนจากระบบบำบัดน้ำเสียชุมชนร่วมกับแกลบในพื้นที่การเกษตรจังหวัดปทุมธานี

Abstract

การนำกากตะกอนน้ำเสียจากโรงบำบัดน้ำเสียชุมชน กรุงเทพมหานคร (ชุมชนห้วยขวาง) มากำจัดร่วม กับแกลบ โดยนำมาใช้ประโยชน์เสมือนธาตุอาหารพืช ในการเพาะปลูกผักคะน้า เพื่อพิจารณาถึงความเสี่ยง ต่อโลหะหนัก (ตะกั่ว แคดเมียม ทองแดง นิเกิล แมงกานีส สังกะสี เหล็ก) ที่สะสมในส่วนเหนือดินและส่วน ใต้ดินของพืชทั้ง 2 ชนิด ดำเนินการศึกษาวิจัยในภาคสนาม ที่พื้นที่การเกษตรจังหวัดปทุมธานี โดยวางแผน การทดลองแบบ 2 x 4 factorial in - completely randomize สำหรับพืชทั้ง 2 ชนิด พืชแต่ละชนิดจะมีตำ รับทดลอง 7 ตำรับทดลอง (ควบคุม ปุ๋ยเคมี (สูตร 25-7-7 อัตรา 96 กิโลกรัม/ไร่) กากตะกอนอัตรา 3,200 กิโลกรัม/ไร่ กากตะกอนอัตรา 3 ซ้ำ จากการทดลองพบว่า กากตะกอนน้ำเสียมีศักยภาพเพียงพอต่อการนำมาใช้ประโยชน์ในการเป็นแหล่ง ธาตุอาหารพืช การเดินกากตะกอนอัตรา 3,200 กิโลกรัม/ไร่ และการเติมกากตะกอนอัตรา 3,200 กิโลกรัม/ไร่ ร่วมกับแกลบ 320 640 960 และ 1,280 กิโลกรัม/ไร่ ทำให้ผลผลิตของผักคะน้าและผักกาดหอม สูงกว่าค่าเฉลี่ยผลผลิตจากพื้นที่การเกษตรจังหวัดปทุมธานี ทั้งนี้ผลผลิตของผักคะน้า ไม่มีความแตกต่างอย่าง มีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างตำรับทดลองทั้งหมด นอกจากนี้แล้วการเติมกากตะกอนร่วมกับแกลบทุกอัตราก็ ไม่มีผลทำให้ผลผลิตผักคะน้าแตกต่างกับการเติมกากตะกอนเพียงอย่างเดียว สำหรับผักกาดหอมนั้นผลผลิต ผักกาดหอมมีความแตกต่างอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติระหว่างตำรับทดลอง โดยการเติมกากตะกอนร่วมกับแกลบอัตราต่าง ๆ มีผลทำให้ผลผลิตผักกาดหอมลดลงกว่าการเติมกากตะกอนการลดลงของผลผลิตนี้จะลด ลงตามอัตราการเติมแกลบที่เพิ่มขึ้นจึงกล่าวได้ว่า การเติมแกลบลงไปร่วมกับกากตะกอนนั้น ไม่มีผลต่อการ เพิ่มผลผลิตพืชทั้ง 2 ชนิดให้สูงกว่าการเติมกากตะกอนเพียงอย่างเดียว การสะสมโลหะหนักของผักคะน้าและผักกาดหอม พบว่าผักกาดหอมมีแนวโน้มการสะสมโลหะหนักทั้ง 7 ธาตุที่ตรวจพบสูงกว่าผักคะน้า การเติมแกลบที่อัตราเติมทั้ง 4 อัตราร่วมกับกากตะกอนนั้น เมื่อเปรียบเทียบ กับการเติมเฉพาะกากตะกอนแล้ว ไม่พบความแตกต่างของการสะสมโลหะหนักในส่วนเหนือดินและส่วนใต้ดินของพืชทั้ง 2 ชนิดได้เด่นชัด อย่างไรก็ตามโลหะหนักทุกธาตุที่ตรวจพบ ก็อยู่ในระดับที่ยอมรับให้มีได้ทั่ว ไปในพืช อีกทั้งไม่เป็นอันตรายต่อการบริโภคเมื่อเทียบกับปริมาณที่ยอมรับให้ปนเปื้อนในอาหารและบริโภคได้ สูงสุดในแต่ละวันของ FAO/WHO ส่วนตะกั่ว แคดเมียม และนิเกิลนั้น ตรวจไม่พบในทุกส่วนของพืชทั้ง 2 ชนิด