ทัศนคติของนักกฎหมายไทยในการเดินตามแนวคำพิพากษาของศาลฎีกา

Abstract

ในประเทศไทยซึ่ง เป็นประเทศในระบบประมวลกฎหมายยังมีการเดินตามแนวคำพิพากษาศาลฎีกา อยู่เป็นอันมาก โดยเฉพาะในช่วงแรกของการปฏิรูปกฎหมายสมัยรัชกาลที่ 5 และ 6 สาเหตุอาจเกิดจาก 1. เหตุผลทางด้านประวัติศาสตร์กฎหมาย ซึ่งแต่ เดิมนั้นสำพิพากษา เฟ้นพระบรมราชวินิจฉัย จึงมี ความสำคัญและมีสถานะสูง 2 . เหตุผลทางด้านการศึกษา เนื่องจากผู้สอนกฎหมายส่วนใหญ่มาจากผู้พิพากษา หรือผู้ที่มาจากวงวิชาชีพทางกฎหมาย ซึ่งให้ความสำคัญกับคำพิพากษาศาลฎีกาและนำมาใช้อธิบายในการสอนกฎหมาย 3 . เหตุผลทางด้านความจำเป็น เพราะการอ้างอิงคำพิพากษาศาลฎีกา เป็นแนวทางในการวินิจฉัย เป็นวิธีการที่สะดวก และประกันได้ว่าจะไม่ผิดพลาดหรือถูกกลับโดยศาลสูง 4 . เหตุผลทางด้านความเคยชิน เพราะผู้พิพากษาส่วนใหญ่สำเร็จการศึกษามาจากประเทศคอมมอนลอว์หรือมิฉะนั้นก็ เป็นศิษย์ของผู้ที่สำเร็จการศึกษามาจากประเทศคอมมอนลอว์ที่มีการอ้างคำพิพากษาศาลฎีกา 5 . เหตุผลทางด้านกฎหมาย ศาลล่างต้องเชื่อถือศาลสูงตามประเด็นที่ศาลสูงย้อนสำนวนส่งมาให้ พิจารณาหรือวินิจฉัยตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่ง ผู้วิจัยได้สำรวจทัศนคติของผู้ที่อยู่ในวงการกฎหมาย 3 ฝ่าย คือ ผู้พิพากษา นักกฎหมายฝ่ายปฏิบัติ ( พนักงานอัยการ , ทนายความ และ อื่น ๆ ) และนักกฎหมายฝ่ายวิชาการ (อาจารย์และนิสิตนักศึกษา) เพื่อสำรวจความเห็นของนักกฎหมายใน เรื่องนี้ ซึ่งได้ผลดังนี้ 1 . ผู้พิพากษา ส่วนใหญ่ เห็นด้วยกับการที่ศาลล่างพิพากษา เดินตามแนวคำพิพากษาของศาลสูง 2 . นักกฎหมายฝ่ายปฏิบัติ ส่วนใหญ่เห็นด้วยกับการเดินตามแนวคำพิพากษาของศาลสูง ซึ่งคงเป็น เพราะความสะดวกในวิชาชีพฃองตนนั่นเอง 3 . นักกฎหมายฝ่ายวิชาการ ในส่วนของอาจารย์ส่วนใหญ่ไม่เห็นด้วยกับการเดินตามแนวคำพิพากษาของศาลสูง แต่ในส่วนของนิสิตนักศึกษากลับมีความเห็นไปในทางเห็นด้วย