การจำแนกสัดส่วนแหล่งกำเนิดของฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน สำหรับจังหวัดสมุทรปราการ

Abstract

ศึกษาหาสัดส่วนแหล่งกำเนิดที่มีผลกระทบต่อคุณภาพอากาศของพื้นที่ต่างๆ ในจังหวัดสมุทรปราการ ซึ่งมีความหนาแน่นของโรงงานอุตสาหกรรมต่อพื้นที่มากที่สุดในประเทศไทย ตัวอย่างฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 10 ไมครอน (PM10) ได้ถูกเก็บจากแหล่งรับ 4 จุดคือ ศูนย์ฟื้นฟูอาชีพและสถานสงเคราะห์คนพิการพระประแดง โรงเรียนวัดกิ่งแก้ว โรงเรียนปากคลองมอญ และโรงเรียนคลองเจริญราษฎร์ สำหรับการจำแนกแบบจำลองแหล่งรับได้มีการพิจารณาแหล่งกำเนิดหลักคือ ละอองไอจากทะเล ฝุ่นจากดินและถนน ฝุ่นจากยานพาหนะ ฝุ่นจากการใช้เชื้อเพลิงในอุตสาหกรรม ฝุ่นจากเตาเผาขยะ ฝุ่นจากการเผาไหม้ชีวมวล กระบวนการวิเคราะห์หาองค์ประกอบทางเคมีเพื่อหาปริมาณ ธาตุ ไอออนละลายน้ำได้ และการวิเคราะห์คาร์บอน ทั้งจากแหล่งรับและแหล่งกำเนิด กระทำโดยวิธี X-ray fluorescence (XRF), ion chromatography (IC), uv spectrophotometer และ CHNS/O analyzer การใช้แบบจำลอง Factor analysis-multiple regression (FA-MR) และการใช้แบบจำลองดุลยภาพมวลเคมี (Chemical mass balance model) กับจังหวัดสมุทรปราการ พบว่าสัดส่วนส่วนที่มาโดยเฉลี่ยของ PM10 โดยวิธี FA-MR มาจากฝุ่นดินและถนน 0-36.7% ฝุ่นจากไอเสียรถยนต์ 0-32.9% ฝุ่นจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงในภาคอุตสาหกรรม 14.6-61.6% ฝุ่นจากกระบวนการอุตสาหกรรม 0-26.8% ละอองไอทะเล 0-4.8% และฝุ่นไม่ทราบที่มา 15.5-42.2% และการใช้วิธี CMB พบแหล่งกำเนิดมาจากฝุ่นถนน 0-25.0% ฝุ่นจากไอเสียรถยนต์ดีเซลเบา 0-12.1% ฝุ่นจากไอเสียรถมอเตอร์ไซต์ 4 จังหวะ 3.3-14.3% ฝุ่นจากการเผาขยะ 0-13.6% ฝุ่นจากการเผาชีวมวล 0-18.9% ฝุ่นจากหม้อไอน้ำที่ใช้น้ำมันเตาเป็นเชื้อเพลิงในอุตสาหกรรม 0-29.0% ฝุ่นจากหม้อไอน้ำที่ใช้ถ่านหินลิกไนต์เป็นเชื้อเพลิงในอุตสาหกรรม 0-17.3% ฝุ่นจากหม้อไอน้ำที่ใช้ขี้เลื่อยเป็นเชื้อเพลิงในอุตสาหกรรม 0-4.7% ฝุ่นจากอุตสาหกรรมไม้ 0-22.9% ฝุ่นจากอุตสาหกรรมเซรามิค 7.1-15.4% ฝุ่นจากอุตสาหกรรมเหล็ก 0-18.5% และละอองไอทะเล 2.8-4.7%