ปัญหาผลบังคับจากข้อสัญญาที่ให้สัญญาเลิกกันเพราะเหตุล้มละลาย (Ipso Facto clause)

Abstract

ข้อสัญญาที่ให้สัญญาเลิกกันเพราะเหตุล้มละลาย หรือ Ipso Facto Clause เป็นข้อสัญญาซึ่งระบุกรณีเหตุผิดสัญญาซึ่งให้สิทธิแก่คู่สัญญาในการเลิกสัญญาได้โดยไม่มีเงื่อนไขหรือเร่งบังคับตามสัญญาได้ เหตุผิดสัญญาดังกล่าวรวมถึงกรณีการยื่นขอเข้าสู่กระบวนการล้มละลาย, การฟื้นฟูกิจการ, การตั้งผู้แทนผู้ล้มละลาย, หรือแม้แต่สิ่งซึ่งอาจแสดงว่าลูกหนี้กำลังประสบปัญหาทางการเงิน ซึ่งเมื่อเกิดข้อเท็จจริงอันเป็นเหตุแห่งการผิดสัญญาดังกล่าว ทำให้คู่สัญญามีสิทธิที่จะเลิกสัญญาได้ตามข้อสัญญาที่ตกลงกันไว้ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาถึงแนวความคิดทางกฎหมายเกี่ยวกับผลบังคับของข้อสัญญาที่ให้สัญญาเลิกกันเพราะเหตุล้มละลาย ตลอดจนหลักเกณฑ์ และกระบวนการในการจัดการกับสัญญาที่มีข้อสัญญาดังกล่าวทั้งในการล้มละลายและการฟื้นฟูกิจการ ตามกฎหมายไทยและกฎหมายต่างประเทศทั้งที่ยอมรับและไม่ยอมรับหลักการของข้อสัญญาดังกล่าว จากการศึกษาพบว่าข้อสัญญาที่ให้สัญญาเลิกกันเพราะเหตุล้มละลาย หรือ Ipso Facto Clause มีผลใช้บังคับได้ตามกฎหมายไทย จึงเป็นปัญหาและอุปสรรคในการจัดการทรัพย์สินของลูกหนี้ และต่อความสำเร็จของการฟื้นฟูกิจการ ดังนั้น การวิจัยเรื่องนี้จึงได้เสนอแนะ ปรับปรุง แก้ไข กฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้สามารถจัดการกับสัญญาที่มีข้อสัญญาที่ให้สัญญาเลิกกันเพราะเหตุล้มละลายได้อย่างเหมาะสม มีประสิทธิภาพมากขึ้น และเป็นธรรมกับผู้ที่เกี่ยวข้องทุกฝ่าย